تعریف آغوز: زمانی که یک مادر فارغ میشود یک ماده زرد رنگ که رنگ روشنی دارد از پستان خارج میشود که کلستروم یا ماک هم نامیده میشود و بسیار غلظت دارد و میتواند نوزاد را از ابتلا به عفونت ها مصون بدارد.
آغوز نسبت به شیری که بعد از آن از پستان خارج میشود ویتامین ها و پروتئین های بیشتری دارد و در دو سه روز اولیه ایجاد میشود اگر چه مقدارش بسیار اندک می باشد اما همین مقدار اندک مانند یک واکسن برای نوزاد عمل میکند. پس توصیه می شود افرادی که به عنوان پرستار منزل وظیفه مراقبت و نگهداری از مادران باردار و همچنین مراقبت از نوزادان در منزل را برعهده دارند حتما موارد زیر را در خصوص نوزاد اعمال نمایند تا هم نوزاد و هم مادر بتوانند این دوران را با سلامتی کامل سپزی نمایند.
تولید آغوز از چه دوره ای شروع میشود؟
این ماده در زنان باردار متفاوت خواهد بود بعضی از افراد در طول سه ماه اول بارداری شروع به تولید کردن این ماده میکنند اما به طور عمومی تولید آن در سه ماه سوم اتفاق خواهد افتاد در ماه های پایانی بارداری اگر سینه خود را کمی فشار دهید این مایع زرد رنگ را که آغوز نام دارد را خواهید دید. تولید این ماده فقط در روز های اولیه یعنی دو تا پنج روز اول بعد از بارداری میباشد و بعد از آن به شیر معمولی تبدیل خواهد شد.
تفاوت آغوز با شیر معمولی
آغوز حاوی مواد بسیار قوی و سرشار از انواع ویتامین ها و پروتئین ها می باشد و خاصیت قوی گردن سیستم ایمنی بدن نوزاد را فراهم میکند و دارای سلول های سفید خونی می باشد که نسبت به شیر معمولی هضم در معده را راحت تر انجام میدهد این ماده آنتی اکسیدان و مواد معدنی بیشتری نسبت به شیر معمولی دارد.
آغوز چه خاصیتی دارد و چرا تغذیه نوزاد با آن تاکید میشود
آغوز خاصیت های زیادی دارد و به همین دلیل به مادران و پرستار کودک یا نوزاد توصیه می شود در هنگام مراقبت از مادر و نوزاد حتما موارد زیر را در دستور کار خود قرار دهد تا سلامتی نوزاد و مادر تضمین شود. تغذیه نوزاد با آغوز بسیار تاکید میشود از جمله این خاصیت ها شامل موارد زیر می باشد:
1)تخلیه کردن دستگاه گوارش:
این ماده باعث میشود مواد اضافی و زاید را از دستگاه گوارشی پاک سازی کند و عمل مکانیوم(اولین کارکرد روده) انجام شود این روند میتواند از بروز بیماری یرقان در نوزاد پیشگیری نماید
2)سیستم ایمنی کودک را افزایش میدهد
این ماده به دلیل آنتی بادی و سلول های خونی کودک را در برابر انواع عفونت ها مقاوم می نماید.
3)کار کرد بدن را منظم مینماید:
نوزاد زمان نه ماه درون شکم قرار داشته و برای اینکه بتواند بعد از به دنیا آمدن بدن خود را با محیط بیرونی وفق دهد نیاز به آغوز دارد زیرا این ماده حرارت بدن. رگ ها و عروق کودک و کارکرد ریه ها را تنظیم مینماید و تعادل بدنی برای نوزاد با شرایط جدید را به وجود میاورد به همین دلیل به پرستاران کودک و مادران تازه زایمان کرده تغذیه نوزاد با آغوز بسیار تاکید میشود.
4)رشد و ترمیم بدن نوزاد:
آغوز برای رشد الفا و بتا و انسولین بسیار مهم است این ماده کمک میکند بدن نوزاد رشد صحیح داشته باشد و اگر دچار آسیب شود آن را ترمیم میکند.
5)آغوز به عنوان یک محافظ طبیعی عمل میکند:
از آنجا که آغوز کمک میکند یک لایه محافظتی در قسمت روده ها به وجود بیاید و زمینه ورود بیماری و میکروب را به جریان خون ببندد به عنوان یک ایمن ساز و محافظ طبیعی شناخته شده است از این رو تغذیه نوزاد با آغوز بسیار تاکید میشود.
6)آغوز از ابتلا به قند خون پایین در نوزادان بسیار کمک میکند.
بدن مادری که شیر میدهد تا چه زمانی میتواند آغوز تولید کند؟
بنا بر نظریه کارشناسان مرکز پرستاری کودک آتیه پرستاران سلامت، بدن مادر شیرده به مدت دو تا پنج روز بعد از متولد شدن نوزاد ادامه پیدا میکند و بعد ازگذشت این مدت شیر معمولی توسط بدن تولید میشود و با خوردن شیر معمولی معده کودک بزرگتر میشود و میتواند شیر بیشتری را نسبت به آغوز بخورد.
نکته: خاصیت این ماده به قدری بالاست و برای تغذیه کودک به شدت تاکید میشود بنابراین اگر تمایلی به شیر دهی نوزاد خود ندارید و میخواهید او را از این تغذیه مناسب محروم نمایید حتی الامکان توصیه میشود آغوز در روزهای اولیه را به کودک خود بنوشانید و او را از این موهبت که باعث ایمنی و سلامتی کودک میشود بهره مند سازید.
مادر و نوزاد یک گروه خوب را با یکدیگر شامل میشوند به این معنا که هر چقدر نوزاد شیر بیشتری را مصرف کند بدن مادر توسط علائمی که از سمت نوزاد خود میگیرد مقدار شیر را برای تولید تنظیم میکند حال اگر در وعده هایی که نوزاد شیر میخورد وقفه بیفتد یا زمان آن عقب بیفتد حجم تولیدی شیر نیز کم میشود زمانی که بدن مادر شیر معمولی تولید میکند به صورت یکدفعه آغوز از بین نمیرود و تا دو هفته با شیر معمولی ترکیب میشود و اثرات آن به بدن نوزاد تاثیر خود را دارد.
در آغوز چه موادی وجود دارد که برای تغذیه نوزادان بسیار توصیه شده است؟
کارشنایان مرکز پرستاری کودک و نوزاد معتقد هستند محتوای آغوز شامل انواع پروتئین ها، چربی، کربوهیدرات، منیزیم، آهن و انواع ویتامین های سی، ای، بی می باشد. آغوز یا کلستروم خاصیت ضد ویروسی قوی دارد که در برابر عفونت ها مقاومت میکند این ماده دارای پروتیئن های خاصی مانند 1) لاکتوفرین 2) فاکتور های رشد میباشد از این رو آغوز میتواند برای نوزادان بسیار حائز اهمیت واقع شود.