افسردگی در کودکان و نوجوانان با افسردگی در بزرگسالان کمی تفاوت دارد. کودکی که دچار افسردگی میشود تغییراتی در خلق وخوی و رفتارهای اوایجاد میشود از جمله این تغییرات ناراحتی وغمگینی کودک است . کودک افسرده هیچ لذتی از فعالیت های روزانه خود نمیبرد و دائما احساس خستگی میکند وگوشه نشین میشود که این امر میتواند باعث چاقی و اضافه وزن کودک شود.
تشخیص افسردگی در کودکان و نوجوانان در سنین پایین تر بسیار مشکل تر از افسردگی در بزرگسالان است. گاهی اوقات نشانه هایی که در کودک افسرده دیده میشود توسط والدین و مراقب کودک نادیده گرفته میشود زیرا آن را با تغییرات در خلق وخوی دوران بلوغ اشتباه میگیرند.
علائم و نشانه های بیرونی افسردگی در کودکان و نوجوانان :
بخش سلامت و بهداشت آتیه پرستاران در زیر به تعدادی از علائم و نشانه های افسردگی و اظطراب در کودکان اشاره کرده است که والدین یا افرادی که وظیفه خدمات پرستاری از کودک در منزل را برعهده دارند با دیدن علائم زیر حتما باید کودک را تحت نظر پزشک متخصص قرار دهند. این علائم و نشانه ها شامل
- جدا نشدن از والدین و یا پرستار مراقب کودک در منزل
- ترس از رفتن به مدرسه
- افسردگی در کودکان و نوجوانان (Depression in children) به دلیل سن پایینی که دارند میتواند با دردهایی مثل سردرد وشکم درد ارتباط داشته باشد.
- بد اخلاقی وگریه کردن کودک. با توجه به اینکه کودک از راه گریه کردن احساسات خود را بیان میکند باید توجه کنید که گریه کودک چه دلیل خاصی دارد دلیل آن را بسنجید ولی اگر بیش از حد گریه میکند آن را نادیده نگیرید.
- اضافه وزن یا لاغری کودک
- ناتواتی
- احساس بی ارزش کردن درخانواده . کودک زمانی که این حس را دارد معمولا از جملات منفی مانند هیچ کس من را دوست ندارد استفاده میکند. والدین با مواجه شدن همچین کلامی از کودک خود باید نگران شوند واز یک مشاور برای دور کردن افکار منفی از کودک خود بهره بگیرند.
- حس گناه کار بودن واقدام به خود کشی
- خستگی زیاد کودکان ونوجوانان . به طور عمده دیر میخوابند اما یک تغییر غیر معمولی در عادت خوابیدن آن ها میتواند از نشانه های افسردگی باشد مثلا کودک شما دوست دارد کل تایم بعد از ظهر خود را بخوابد و چرت بزند. این کودکان خوابشان مفید واقع نمیشود وبرایشان مهم نیست که چقدر میخوابند با وجود خواب زیاد در روز بعد همچنان حس ناتوانی وبی رمقی دارند.
- رابطه نداشتن با هم سن وسال خود. کودک افسرده خود را از هم صحبتی و بازی با کودکان هم سن خود دور نگه میدارد.
- عدم پذیرش برنامه های مهیج وجالب . تفریح کردن وانجام کارهایی که ما را به هیجان میآورد باعث میشود ما احساس خوبی پیدا کنیم ولی یرای یک کودک افسرده این کار خوشایند نیست و برعکس او حس میکند خوش بودن وشادابی او را ناراحت میکند.
- بی تفاوتی کودک . اگر کودک شما نسبت به چیزهایی مثل رفتن به زمین فوتبال یا شرکت در کلاس نقاشی که به آن ها علاقمند است بی تفاوت شود وعلاقه خود را از دست داده باشد. این بی تفاوتی هم میتواند از نشانه های افسردگی در کودک به حساب آید.
- تغییر در الگوی غذایی. اگر اشتهای کودک شما بی دلیلی تغییر کند مثلا اگر قبلا خوراک خوبی داشته والان اظهار بی میلی میکند یا بلعکس بی میلی به غذا داشته والان اشتهایش زیاد شده این علامت میتواند از علائم افسردگی در کودک شما باشد .
در صورتی که این علامت همراه با یکی دیگر از علائم افسردگی باشد علائمی که در بالا ذکر شد در تمامی کودکان افسرده یکسان نیست ومیتواند در شرایط سنی مختلف به شیوه های مختلفی خود را بروز دهد بسیاری از کودکان افسرده هم هستند که این علائم را ندارند ومعقول به نظر میرسند ولی در حالت کلی در ظاهرشان ایجاد میشود.
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی افسردگی فصلی چیست؟ و نشانه های آن چگونه است؟ را حتما مطالعه نمایید ))
تشخیص افسردگی با روان شناس یا والدین؟
برای تشخیص افسردگی در کودکان و نوجوانان چون والدین به تنهایی قادر به این کار نمیباشند لازم است به یکی از روش های درمانی نزد مشاور کودک مراجعه نمایند.
علت افسردگی در کودکان و نوجوانان :
چند عامل اساسی برای این اختلال روانی در کودکان وجود دارد. اولین عامل آن عدم اعتماد به نفس است کودکی که از نظر عاطفی وابسته باشد و دائما استرس داشته باشد وهمچنین کودکانی که از نظرفیزیکی دچار مشکل هستند و در تحصیل خود عملکرد درستی ندارند از جمله علت های شاخص افسردگی در کودکان و نوجوانان میباشد.
عوامل زمینه ای در کودکان افسرده :
افسردگی درکودکان با سنین پایین تر میتواند عوامل زمینه ای به همراه داشته باشد از جمله این عوامل سوء استفاده های جنسی از کودک، داشتن ناپدری یا نامادری، استرس و عصبانیت مادر در دوران بارداری، جدایی پدر و مادر از یکدیگر و غیره میباشد که باید با استفاده از روش های درست بتوانیم از مشکلات روانی کودک خود جلوگیری به عمل آوریم.
در چه سنی افسردگی در کودکان و نوجوانان بروز میکند؟
درصد ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان به سن آنها بستگی دارد به طور کلی کودکان کوچکتر بین 2 تا 5 درصد افسرده میشوند و به میزانی که سن آنها اضافه میشود درصد آن به 4 تا 8 درصد میرسد. تحقیقات نشان داده افسردگی کودکان دختر نسبت به کودک پسر بیشتر میباشد . افسردگی در سنین پایین با اختلالات روانی رابطه مستقیمی دارد این اختلالات روانی میتواند در دوره نوجوانی پیامد های منفی داشته باشد.
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی تاثیر روغن ماهی بر افسردگی را حتما مطالعه نمایید ))
درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان :
برای درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان ابتدا باید علت آن را تشخیص داده شود بعد از اینکه علت توسط متخصصان ریشه یابی شد میتوان با استفاده از راه های مختلف مانند درمان با دارو، بازی درمانی، روان درمانی و خانواده درمانی به درمان آن بپردازیم.
متخصصان در مرحله اول از روش غیر دارویی به درمان کودک افسرده میپردازند در صورتی که این روش جوابگو نباشد روش دارویی را نیز به آن اضافه میکنند.
بازی درمانی برای کودکان افسرده:
بازی درمانی یکی از راه های درمان برای افسردگی در کودکان و نوجوانان میباشد که در این درمان میباید سعی شود رابطه کودک را با والدین بهبود ببخشیم. زیرا بازی کودک با والدین باعث میشود کودک حس ارتباط برقرار کردن، امنیت و دلبستگی بکند. در این درمان باید به کودک این اختیار داده شود که او بازی را مدیریت کند. والدین سعی کنند این روش را بطور منظم با کودک انجام دهند تا کودک احساس شادمانی را حس کند.
