بی اختیاری ادرار و مدفوع در سالمندان یکی از مسائلی است که تعداد بالایی از سالمندان به آن درگیر شدهاند زمانی که مایعات بدن از طریق کلیه ها وارد مثانه افراد می شود و مثانه را پر می کنند از طریق ادرار دفع می شود در این هنگام عضلات مثانه شل می شود حال اگر دفع ادرار طوری باشد که فرد سالمند از آن آگاهی نداشته باشد و از اراده او خارج باشد بی اختیاری صورت میگیرد . توصیه میشود این مبحث را که توسط کارشناسان آتیه پرستاران سلامت تهیه و تنظیم شده است را با دقت مطالعه نمایید.
بی اختیاری ادرار در سالمندان به چه دلیلی صورت می گیرد ؟
یکی از مهمترین مشکلاتی که بیشتر سالمندان با آن درگیر هستند بی اختیاری ادرار و مدفوع در سالمندان می باشد . در زیر می خواهیم دلیل این مشکل را برای شما شرح دهیم . این مطالب می تواند برای مراقب و پرستار سالمند در منزل بسیار مفید باشد پس با دقت مطالعه نمایید.
1- بر اثر فشار ایجاد شده در ناحیه شکم
در اکثر زنان سالمند به دلیل زایمان هایی که داشتند ماهیچه های شکم آن ها دچار شلی می شود و با کوچکترین فشاری که به شکم آن ها وارد می شود مانند عطسه، سرفه شدید، خندیدن و غیره بی اختیاری در آن ها رخ می دهد عوامل دیگری در زنان سالمند وجود دارد که بی اختیاری را در آن ها به وجود می آورد از جمله انجام جراحی های مربوط به لگن یا پایان دوران قاعدگی که باعث شل شدن عضلات مثانه در نتیجه افتادگی آن و بروز بی اختیاری ادرار در سالمندان می گردد.
در مردان سالمند زمانی که اسفنگتر مثانه آن ها شل می شود و پروستات آن ها التهاب می کند به مثانه فشار وارد می گردد و باعث بی اختیاری در آن ها می شود.
2- نیاز به تخلیه فوری ادرار :
گاهی مواقع فشاری که به عضلات مثانه سالمند وارد میشود از فشار اسفنگتر دهانه مثانه بیشتر می باشد و این در حالی است که سالمند احساس تخلیه ناگهانی ادرار می کند این نوع اختلال باعث بی اختیاری ادرار در سالمندان می گردد و در سالمندانی که دچار بیماری هایی از جمله پارکینسون ،سکته مغزی و سرطان شدهاند به وفور دیده میشود این افراد عضلات کف لگن و عضلات اسفنگتر مثانه آن ها دچار ضعف و شل شدن می گردد و باعث بی اختیاری ادرار در آن ها می شود .
3- ایجاد شدن یک نوع بی اختیاری عملی :
سالمندانی که بیماری هایی مانند آرتریت، آلزایمر یا ام اس دارند مغز آن ها نمی تواند دستور منظمی برای دفع ادرار به همین دلیل این افراد نمی توانند زمانی که مثانه احتیاج به تخلیه دارد این کار را انجام دهند در نتیجه بی اختیاری ادرار در سالمندان رخ می دهد .
بی اختیاری مدفوع چیست :
زمانی که مواد غذایی به داخل روده انتقال پیدا میکند دیواره های روده احساس فشار و کشش به آن ها دست می دهد و فرد احساس دفع مدفوع پیدا می کند حالا اگر سالمندان به عارضه ی بی اختیاری مدفوع دچار شوند نمیتوانند مدفوع را در روده ها نگه دارند به دلیل اینکه روده ی آنها دچار ضعف شده است و عضلات اسفنکتر مقعد آن ها نمیتواند قدرت لازم را در نگهداری مدفوع داشته باشد و دچار شلی و از دست رفتن عصب در این ناحیه می گردد و بی اختیاری مدفوع در آن ها رخ می دهد .
( در ادامه مبحث توصیه می شود مراقبت و پرستاری از سالمند پوشکی را مطالعه نمایید )
بی اختیاری مدفوع در سالمندان به چه دلیل صورت می گیرد ؟
- عضلات اسفنگتر مقعد دچار ضعف شده باشد
- عصب که باعث می شود مدفوع را در روده احساس کنید دچار اختلال می گردد این عارضه در هنگام زایمان یا بروز سکتههای مغزی رخ می دهد .
- یبوست در سالمندان و سفت شدن شکم : اگر سالمندان دچار یبوست خیلی شدید شوند طوری که مدفوع خیلی خشک شده باشد و هنگام عبور از روده به سختی حرکت کند و روده ها را دچار مشکل نباید عضلات روده د چار ضعف و آسیب می گردد و بی اختیاری مدفوع در سالمندان رخ می دهد.
- شلی مدفوع اگر مدفوع سالمند خیلی شل باشد این مسئله می تواند بی اختیاری را در آن ها به وجود بیاورد .
- بواسیر : زمانی که بواسیر در افراد سالمند به وجود می آید روده ها التهاب پیدا می کند و بزرگتر می شود در نتیجه مقعد سالممد نمیتواند به خوبی منقبض شود در نتیجه باعث بی اختیاری و بیرون ریختن مدفوع آن ها می گردد .
راه های درمانی بی اختیاری ادرار و مدفوع در سالمندان در منزل :
- برای درمان بی اختیاری مدفوع در سالمندان باید در مصرف مواد غذایی آن ها تغییراتی حاصل شود به این منظور که از خوردن غذاهایی که مدفوع آن ها را شل می کند مانند کافئین ،آلو ، سبزیجات و غذاهای تند دوری کند و غذاهایی که باعث سفت شدن شکم می شوند مانند بادام زمینی،موز، سیب زمینی مصرف کند .
- انجام روش های جراحی مانند : اسفنگتروپلاستی ، عمل تحریک عصب خاجی ، کولوستومی
- انجام ورزش های تقویتی برای عضلات مثانه و مقعد
- بی اختیاری ادرار و مدفوع در سالمندان و درمان آن از طریق فیزیوتراپی و تحریک الکتریکی نیز صورت می گیرد که با استفاده از الکترود ها عضلات مثانه و کلیه را تقویت می کند .
- استفاده از دارو درمانی
- به کار بردن یک سری از روش های رفتاری مانند: تعیین وقت برای تخلیه مثانه به این صورت که زمانی که احساس به تخلیه ادرار داشتید این کار را ۵ دقیقه به تعویق بیندازید با این کار فاصله بین دفع ها را بالاتر می برید و می توانید کمی مثانه را قوی تر کنید.
- کاهش مصرف مایعات ،بالابردن میزان فعالیت های جسمی و کم کردن وزن نیز می تواند تا حدودی از بی اختیاری ادرار در سالمندان پیشگیری نماید .