یوگا از جمله ورزش های امروزی با ریشه باستانی است که تاثیر بسزائی بر سلامت جسم و روح انسان دارد و کمک قابل توجهی در رسیدن به آرامش می کند . افراد زیادی از تاثیرات حرکات یوگا بر ذره ذره جسم و روح خود بهره می برند . در اینجا قصد داریم تاثیر حرکات یوگا برای سالمندان را بررسی کنیم اما لازم است در ابتدا کمی با این ورزش و انواع حرکات و شاخه های آن آشنا شویم.
آشنایی با ورزش و حرکات یوگا
یوگا از یک کلمه با ریشه سانسکریت (yuj)گرفته شده که به معنای اتحاد است ؛در اصل و اعتقاد هند باستان این ورزش بین تن و روح و نیروهای منفی و مثبت در پیکر انسان اتحاد غیر قابل وصفی برقرار می کند و از آنجا که دارای قدمتی طولانی است در طول زمان تغییرات زیادی در آن ایجاد شده و به مرور زمان کامل تر شده است. تمرینات ذهنی و جسمی یوگا همراه با تکنیک ها و سبک های متفاوت و روش های تنفسی صحیح همگی در رسیدن به آرامش نقش بسزایی دارند .
انجام تمرینات یوگا به صورت مرتب باعث تقویت قدرت و استقامت بدن ، آرامش و انعطاف پذیری و سلامت شخص میشود ؛ همچنین انجام حرکات یوگا برای سالمندان نیز در کشورهای مختلف تجربه شده که نتیجه بسیار رضایت بخش بوده است .
یوگا دارای شش شاخه اصلی تحت عناوین ،یوگای هاتا، یوگا راحما، یوگای کارما ،یوگای باکتی ، یوگای جننا و یوگای تانترا ، صورت می گیرد که هر شاخه می تواند باعث تقویت شخص در مسیری متفاوت جهت رسیدن به نتیجه مطلوب باشد .
فواید حرکات یوگا برای سالمندان
از آنجا که با بالا رفتن سن احتمال ابتلا به انواع بیماری وجود دارد لذا نیاز به انجام حرکات صحیح ورزشی برای دستیابی به آرامش روحی و سلامت جسمی بسیار احساس می شود. در نتیجه اگر به مراقبت یا پرستاری از سالمند را برعهده دارید حتما به فواید این حرکات برای سالمندان را به دقت مطالعه نمایید.
- انجام حرکات یوگا برای سالمندان میتواند مشکلات بیماریهایی مانند :آرتریت یا ورم مفاصل ،بی اختیاری ادراری و یا فشارخون بالا را کاهش دهد .
- از مبتلا شدن به بیماری های قلبی و عروقی و عصبی جلوگیری کند .
- سالمندان به دلیل تحلیل رفتن بافت ها و اندام های شان رفته رفته فرسوده تر می شوند و حرکات آرام و کند یوگا برای این دسته از افراد میتواند روند پیری را در آنها کندتر کند .
- حتی سالمندان عزیز می توانند این حرکات را به راحتی در منزل آموزش ببینند و انجام دهند .
- انجام تکنیک های خاص تنفسی یوگا می تواند باعث شادی و نشاط سالمندان شود و باعث پاک شدن راههای تنفسی آنها گردد .
- لازم به توجه است که فرد سالمند برای انجام حرکات باید بدن خود و محدودیت های آن را بشناسد و تحت هیچ شرایطی حرکات پرفشار را انجام ندهد زیرا در این صورت باعث صدمه رسیدن به جسم وی خواهد شد.
- حرکات یوگا همچنین میتواند باعث تناسب اندام در شخص سالمند شود .
( در ادامه توصیه می شود مقاله فواید یوگا برای کودکان و نوجوانان را حتما مطالعه نمایید )
معرفی مناسب ترین حرکات یوگا برای سالمندان
از آنجا که سالمندان ، بنا به شرایط جسمی و روحی خود دارای محدودیتهای خاصی هستند و همچنین حرکات یوگا نیز به تناسب سن و شرایط جسمی و روحی فرد توصیه میشود؛ در این بخش تعدادی از حرکات یوگا که مناسب برای سالمندان است را معرفی می کنیم .
۱)حرکت کاپالابهاتی :
این حرکت یک تکنیک تنفسی بوده که به منظور پاکسازی مسیر تنفسی انجام میگیرد و برای سالمندانی که از مشکلات ریوی و تنفسی رنج میبرند بسیار مناسب است و گرفتگی قفسه سینه نیز در این روش برطرف می گردد .انجام تنفس و دم و بازدم دقیق در این حرکت مورد بررسی قرار میگیرد .
۲)حرکت سوخاسانا :
آسانای نشسته است که در آن ستون فقرات باید کاملاً صاف باشد و باعث کاهش سوخت و ساز بدن شده و آرامش درون را بالا میبرد؛ ذهن را آسوده می کند و گوش دادن به موسیقی بی کلام و آرام بخش ، تاثیر این حرکت را دو چندان میکند .
۳)حرکت گربه :
این حرکت از بخش میانی بدن شروع شده و با تنفس هماهنگ است که البته برای افرادی که کمردرد شدید دارند این حرکت مناسب نیست .
۴)حرکت سگ :
انجام این حرکت در درجه اول باعث انعطاف پذیری ستون فقرات میشود و سپس به درمان بیماری های ستون فقرات کمک شایانی میکند و باعث کشیدگی ناحیه لگن و بخش انتهایی ستون فقرات نیز میشود البته برای افرادی که از مشکلات ستون فقرات شکایت دارند توصیه می شود که این حرکت انجام نشود .
( در ادامه توصیه می شود مقاله علت حواس پرتی در سالمندان و راه های درمان آنرا حتما مطالعه نمایید )
۵)بالا بردن هر دو پا از لگن:
خوابیده به پشت و قرار دادن گردن و شانه روی زمین و به آرامی بالا بردن پاها .
۶)_چرخش نیمی از ستون مهره ها :
باعث کشش تمام ستون فقرات شده و برای اندام هایی مانند: کبد، کلیه و غدد آدرنال بسیار سودمند است .
۷)حرکت سالابا سانا :
این حرکت به اصطلاح به حرکت ملخ نیز معروف است و بخش تحتانی ستون فقرات را درگیر کرده و باعث کشیدگی در عضلات شکم ،بازو و پاها میشود .
۸)حرکت پاوان موکت آسانا :
این حرکت نیز به تخلیه باد معروف است و بر روی سیستم گوارشی تاثیر داشته و باعث آزاد شدن گاز معده میشود .
۹)حرکت شاواسانا :
ین نوع حرکت یوگا به جسد معروف است و در آخرین مرحله تمرینات یوگا و به منظور ریلکس کردن بدن و اتمام تمرینات صورت می گیرد .
۱۰)حرکات مولاباندا و اجرونی مودرا و آشونی مودرا:
هر سه برای تقویت ناحیه لگن ، مثانه و مقعد بسیار مفید هستند .
توصیه های لازم جهت انجام حرکات یوگا برای سالمندان
- سعی کنید برای انجام این تمرینات با راهنمایی مربی و در حضور او انجام دهید.
- لازم نیست همه حرکات را انجام دهید و بهتر است در صورت احساس خستگی تمرین را به اتمام برسانید .
- حرکات را مناسب با شرایط بدنی انجام دهید و به محدودیتهای خود آگاه باشید .
- نفس را هیچگاه به صورت کامل حبس نکنید .