خشم و خشونت معظلی است که بسیاری از خانواده ها را درگیر خود کرده است. همه ما در زندگی روزمره مان شاهد عصبانیتهای گاه و بیگاه و خشونتهای خودمان و نزدیکانمان هستیم. از کوره در رفتن ها و تند خویی ها و سر هر مسأله کوچکی به سیم آخر زدن ها همه نشانه هایی از خشونت های روزمره مان است. موضوعات پیش پا افتاده ای که با کمی صبر و تأمل به بهترین شکل حل می شود سر از جنجالی وصف نشدنی برای خودمان و دیگران در می‌آورد. آری اینها همه نشانه هایی از خشم و عصبانیت است که با زندگی امروزیمان عجین شده است.
علائم خشم و عصبانیت در خانواده ها :
خشم در واقع نوعی هیجان است که فرد نسبت به خود و دیگران و موقعیتی که برای او غیر قابل تحمل است نشان می دهد. خشم همانند تمام هیجان‌های دیگر یک واکنش کاملاً طبیعی برای هر انسانی است که هر فردی ممکن است در شرایط خاص آن را تجربه کند.
خود خشم مراحلی دارد که از یک عصبانیت کوچک ممکن است شروع شود و به عصبانیت شدید ختم شود که همراه با تغییرات جسمانی در بدن باشد. از جمله نشانه های خشم میتوان به سرخ شدن و بالا رفتن ضربان قلب و فشار خون اشاره کرد. خشم میتواند زندگی روزمره انسان را به طور کلی تحت تاثیر خود قرار دهد.
بدین صورت که کسی که خشمگین است و عادت به این کار کرده تمایل بیشتری به اندیشه و تفکر منفی دارد. در واقع بین خشم و تفکر منفی یک رابطه دو طرفه وجود دارد. بدین معنی که کسی که افکار منفی دارد، این افکار باعث خشم و بروز عصبانیت او می شود و کسی که خشمگین است تمایل به افکار منفی دارد.
رابطه خشم با افسردگی و امید به زندگی :
وقتی اعتیاد به خشم و خشونت در فرد زیاد می شود ناخواسته تبدیل به پرخاش می شود. رفتار پرخاشگرانه ممکن است به دو صورت کلامی و جسمانی باشد. گاه عوارض و عواقب خشم و عصبانیت متوجه خود فرد می شود. بدین صورت که کسی که مدام دچار خشونت می شود و هر مسأله ی کوچکی او را خشمگین می کند و سعی میکند که خود خوری کند و این خشم را در خودش بریزد، رفته رفته به طرف افسردگی سوق داده می شود و در نتیجه این امر سبب گوشه گیری و منزوی شدن او می شود. چنین فردی دیگر هیچ انگیزه ای برای زندگی ندارد و همیشه به مرگ و نابودی فکر میکند.
اثرات خشم و خشونت بر رفتار فرد :
اما گاه عوارض خشم متوجه دیگران می شود. در این مواقع فرد خشم و عصبانیت خود را نسبت به دیگران بروز می دهد. در این زمان خشم به حالت پر خاش در می آید و در واقع یک رفتار پرخاشگرانه تلقی می شود. در این حالت فرد یا با کلامش یا با رفتار و عملکردش سبب آزار دیگران می شود.
در ادامه توصیه می شود مقاله راه های کنترل سالمندان پرخاشگر را مطالعه نمایید.
افرادی که از رفتار خشونت آمیز استفاده می کنند همیشه خود را حق به جانب میدانند و معتقدند که طرف مقابل مقصر بوده و لایق این رفتار پرخاشگرانه . وقتی رفتار پرخاشگرانه برای فرد عادی تلقی شود او ممکن است دست به کار های خطرناکتری بزند.
علل خشونت و پرخاشگری:
- خانواده:
منشأ بسیاری از رفتار های خشونت آمیز کودکان و نوجوانان در خانواده است. وقتی والدین در برخورد با فرزندان در اوج عصبانیت داد و فریاد نمیکنند، با این کار به او نشان میدهند که پرخاشگری و خشونت به هیچ‌وجه شیوه مناسب رفتاری نیست و غیر مستقیم به او یاد میدهند که خشم خود را کنترل کند. اگر چه عصبانیت و خشونت میتواند در لحظه جوابگو باشد، اما در نهایت کاری بیهوده و مخرب است.
- شخصیت:
اینکه افراد چه نوع شخصیتی دارند آیا شخصیتی درون گرا دارند و همه چیز را درون خود می‌ریزند و از این جهت ممکن است خیلی از رفتار های خشونت آمیز را بروز ندهند و گاه ممکن است این خشم های فروخورده شان را بصورت رفتار پرخاشگرانه بروز دهند اما در مقابل فرد برونگرا سریعا نسبت به هر عملی واکنش و عکس العمل نشان میدهد، بدون هیچ فکر و اندیشه ای سریع دست به عمل میزند.
در ادامه توصیه می شود علائم و راه های درمان کودکان پرخاشگر را مطالعه نمایید.
- ژنتیک:
بسیاری از عوامل خشم و عصبانیت در افراد نیز ریشه ژنتیکی و هورمونی دارند. مثلا ترشح برخی هورمون ها از جمله تستسترون در جوانی باعث پرخاشگری می شود.
- علل اجتماعی:
بسیاری از ابزار ها و وسایل ارتباط جمعی مثل ماهواره، فیلم جنگی، روزنامه، کتاب های هیجان انگیز همه و همه میتواند عوامل افزایش خشونت در جامعه امروزی باشد. گاهی هم عوامل اجتماعی مثل فقر و طبقه اجتماعی و بیکاری علل این خشونت ها است.
عواقب خشونت در بدن انسان :
خشونت و عصبانیت عملکرد بسیاری از قسمتهای بدن را مختل میکند:
سردرد های گاه و بیگاه، ناراحتی های عصبی، اسهال، زخم معده و مشکلات قلبی همه و همه میتواند از عوارض خشونت و عصبانیت باشد. تأثیرات مخرب خشم و عصبانیت فقط محدود به جسم انسان نمی شود و گاه روان انسان را درگیر کرده و سبب افسردگی در فرد می شود.
خشونت سبب آسیب به قلب می شود:
در زمان خشونت استرس فرد زیاد می شود و استرس خود مخرب قلب است. همان طور که در قبل هم گفتیم بیشتر افرادی که خشونت و عصبانیتشان را در خودشان می‌ریزند اکثراً دچار افسردگی می شوند و همین افسردگی یکی از علل بروز بیماریهای قلبی است.
تاثیر مواد غذایی بر خشم و خشونت :
مواد غذایی نقش مهمی در آرامش و خشونت انسانها دارند .برای این مورد می توان کم خونی را مثال زد. کم‌خونی سبب خشم و بی‌قراری انسانها می شود و به دلیل اینکه اکسیژن کافی به مغز نمی رسد، فرد تبدیل به یک فرد بیقرار و نا آرام میشود. از جمله مواد غذایی که مصرف آنها سبب عصبانیت و خشونت انسانها می شود میتوان به
موارد زیر اشاره کرد:
- پیراشکی و سیب زمینی
- نوشیدنی های شیرین
- چیپس سیب زمینی
- روغن مارگارین
- بادام زمینی بسته بندی شده
درمان خشونت و پرخاشگری در افراد :
هر کدام از شاخه های علوم اختلالات مربوط به خشم و پرخاشگری را ناشی از یک سری علت خاص میدانند از جمله علم پزشکی خشونت را ناشی از وراثت و سیستم عصبی بدن میداند. علم روانشناسی رفتارگرایی چون مشکل خشونت را در رفتار افراد می‌بیند در نتیجه رفتار درمانی را در درمان خشونت مؤثر می داند. روانشناسی شناختی چون علت خشونت را در نگرش فرد می داند درمان را بر پایه شناخت فرد قرار میدهد.
