بی خابی شبانه سالمندان دارای علت ها مختلف و همچنین درمان های مختلفی می باشد که این درمان ها می تواند به صورت داروهای شیمیایی و زیر نظر پزشک باشد و هم می تواند با روشهای غیر دارویی باشد. هدف اصلی ما از ایجاد این مقاله کمک به سالمندان، مخصوصا اطرافیان سالمند مانند مراقبین و پرستاران می باشد. زیرا بی خوابی شبانه سالمندان باعث می شود که آنها نیز همانند خود سالمند، شب تا صبح بیدار باشند و در طول روز نتوانند خدمات خود را به خوبی به سالمند ارائه دهند.
حال اگر سالمند شما بی خوابی داشت شما می توانید با روشهای طبیعی و غیر دارویی کاری کنید که بی خوابی شبانه سالمند خود را تا حدود زیادی برطرف کنید. پس اگر می خواهید این روشها را یاد بگیرید توصیه می شود تا پایان این مبحث ما را همراهی نمایید.
بی خوابی شامل سه نوع می باشد :
شاید تاکنون برایتان پیش آمده باشد که در اوج خستگی زمانی که به تختخواب خود می روید نتوانید بخوابید و در بستر خود دائماً از این پهلو به پهلو می شوید و زمانی که به ساعت نگاه می‌کنید می بینید که چند ساعت گذشته اما هنوز شما نتوانستید بخوابید. این بی خوابی ها و بد خوابی ها می تواند علت های متفاوتی داشته باشد که باید در پی درمان آن باشید تا بتوانید سلامت و عملکرد بدنی خود را بالا ببرید. ما سه نوع بی خوابی داریم که شامل
- بی خوابی های موقت و گذرا که می تواند چند روزه برطرف شود.
- بی خوابی های کوتاه مدت که معمولا ۳ هفته طول می کشد تا برطرف شود.
- بی خوابی های مزمن که مدت زمان آن به ماه ها می کشد.
علت بی خوابی شبانه در سالمندان
1- بروز اختلالات روان شناختی در سالمندان
یک سری از مسائل روان شناختی از قبیل استرس، اضطراب و مبتلا شدن به بیماری افسردگی می تواند باعث بی خوابی در افراد سالمند شود. این استرس ها می تواند ناشی از غم از دست دادن عزیزان، از دست دادن موقعیت شغلی و یا موارد دیگر باشد.
2- اختلالات جسمی
یکی دیگر از علت های بی خوابی در سالمندان مشکلاتی مانند دیابت، زخم معده و درد های مفصلی است که مانع از یک خواب خوب در شب می شود .
۳- نوع سبک زندگی
بسیاری از افراد سالمند به دلیل سبک زندگی خاص خود که شامل مصرف مشروبات الکلی، مصرف مواد کافئین دار و مصرف مواد غذایی سنگین در شام باعث به بی خوابی مبتلا می شوند .
۴- مشکلات محیطی که در آن قرار دارند
از دیگر علت های بی خوابی شبانه سالمندان می توانید به مشکلاتی اشاره کنیم که در محیط زندگی آن ها وجود دارد. به طور مثال متناسب نبودن گرما و سرمای محیط با شرایط فرد سالمند، شلوغ بودن محیط خانواده، آلودگی های هوا و نداشتن اتاق شخصی و حریم خصوصی در آن ها می تواند خواب را از آن ها دریغ کند .
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی عوارض قرص خواب در سالمندان را حتما مطالعه نمایید ))
بی خوابی شبانه در سالمندان چه علائمی دارد؟
- احساس خواب آلودگی داشتن در طول روز
- عدم تمرکز لازم روی ذهن
- خسته بودن آن ها
راه‌کار های درمان بی خوابی شبانه سالمندان
برای درمان بی خوابی شبانه سالمندان یک پزشک ابتدا با معاینات دقیق و گرفتن یک شرح حال از سالمند در وهله اول نوع کم خوابی آن را مشخص می‌‌کند سپس متناسب با آن راه درمان دارویی یا غیر دارویی را برایش تجویز می کند
نکته قابل توجه برای سالمندان و افرادی که وظیفه مراقبت و پرستاری از سالمندان را برعهده دارند.
سالمندان و افرادی که وظیفه انجام امور پرستاری در منزل را برای سالمندان برعهده دارند به هیچ عنوان نباید بگذارند که سالمند بدون تجویز پزشک از قرص های خواب آور استفاده کند زیرا به این قرص ها عادت می کند و دیگر بدون آن هرگز نمی تواند بخوابند . این مراقبین باید تا جای ممکن و زیر نظر پزشک برای درمان بی خوابی سالمندان از راهکارهای غیر دارویی استفاده کنند که در ادامه شما را با این راه کارها بیشتر آشنا می کنیم.
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی چگونه خواب راحت داشته باشیم را حتما مطالعه نمایید ))
درمان بی خوابی شبانه سالمندان با راه کارهای غیر دارویی
مراقبین سالمند، اعضای خانواده سالمند و پرستار سالمند که همگی وظیفه مراقبت از سالمند را برعهده دارند می توانند با توصیه های پزشک متخصص راه کارهای غیر دارویی را بر روی سالمندشان برای از بین بردن بخوابی شبانه اعمال کنند. ما در زیر به تعدادی از این راه کارها اشاره کرده ایم که شامل:
۱) انجام حرکات مدیتیشن
همان طور که در قسمت بالا متذکر شدیم یکی از علت های بی خوابی سالمندان وجود استرس می باشد از این رو فرد سالمند می تواند قبل از خوابیدن با انجام حرکات مدیتیشن تمرکز خود را به زمان حال مختص کند و به مرور استرس را از خود دور نماید. طبق توصیه کارشناسان مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت، مراقبین سعی کنند حتما یک ساعت قبل از خواب موبایل سالمند را کنار گذاشته و او را به انجام حرکات مدیتیشن ترغیب نمایند تا سالمند بتواند خواب بهتری داشته باشد.
۲) تغییر سبک غذا خوردن
از دیگر درمان های بی خوابی شبانه سالمندان این است که مراقبین و پرستاران سعی کنند سبک غذایی سالمندان را عوض کنند. افراد سالمند باید از مواد غذایی سنگین در هنگام شام استفاده نکنند و خوراکی هایی را به مصرف برسانند که باعث آشفتگی آن ها نشود. به طور مثال قبل از خواب کربوهیدرات مصرف نکنند زیرا بدن در هنگام خواب مشغول سوزاندن آن ها می شود و تمرکز خود را برای خوابیدن از دست می دهد از این رو در خواب سالمندان اختلال ایجاد می شود .
۳) از پتاسیم و منیزیم استفاده شود
زمانی که بدن با کمبود پتاسیم و منیزیم مواجه می شود آرامش بدن و خواب راحت را از شخص می گیرد زیرا این ماده مغذی برای بدن بسیار مهم و ضروری هستند از این رو مراقبین و پرستاران منزل قبل از خواب این مواد مغذی را که در آووکادو و ماست ارگانیک وجود دارد را به سالمند بدهند.
۴) نور اتاق خواب را کنترل کنید
از دیگر راه های درمان بی خوابی شبانه سالمندان تنظیم نور اتاق خواب می باشد. اگر اتاق خواب سالمند دارای نور زیاد می باشد و یا اینکه صدای تلویزیون زیاد باشد فرد سالمند نمی تواند به خوبی بخوابد.
۵) ساعت مشخصی برای خواب سالمند انتخاب کنید
افراد سالمندی که به بی خوابی مبتلا شده است به خاطر این که دیر خوابشان می‌برد زود به رختخواب می روند تا شاید بتوانند زودتر بخوابند اما این راه کار اشتباه است زیرا اگر زودتر از زمانی که خوابتان بگیرد به رختخواب بروید استرس شما را می گیرد. از این رو مراقبین و پرستاران باید یک ساعت مشخص را برای خوابیدن سالمند و رختخواب رفتن انتخاب کنند .
هشدار ! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است از پزشک یا متخصص مربوطه مشورت بگیرید.
مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت
