خطر کبد چرب در بارداری را به طور اختصار AFLP می نامند . کبد چرب در بارداری به ندرت اتفاق می‌افتد ، از هر2هزار نفر در یک سال ممکن است فقط برای یک نفر کبد چرب مشخص شود ، کبد چرب بیشتر در دوقلو زایی اتفاق می افتد . بدن در بسیاری از مناطق چربی را به عنوان انرژی و عایق ذخیره می‌کند ، خود کبد از چربی درست شده است اما اگر مقدار چربی در کبد خیلی زیاد شود مشکل ساز خواهد شد .
ما می خواهیم در این مقاله که توسط موسسه پرستار ی آتیه پرستاران تهیه شده است راجعب خطرات ناشی از کبد چرب برای مادران باردار و همچنین افرادی که وظیفه پرستاری در منزل از این عزیزان را دارند ، صحبت نماییم . با ما همراه باشید.
چه عواملی باعث کبد چرب در بارداری می شود ؟
ژنتیک در کبد چرب . این موردی است که بیشتر در مادران باردار اتفاق می‌افتد و یک اختلال ژنتیکی است که منجر به اکسیداسیون معیوب اسیدهای چرب در میتوکندری می شود .
حال در اینجا از میتوکندری صحبت خواهیم کرد
میتوکندری چیست ؟
میتوکندری نیروگاه سلول محسوب می‌شود و نمی‌تواند اسیدهای چرب را به مولکول های ریز تبدیل کند و بدن به پروتئین ها ، کربوهیدراتها و لیپید ها یا همان چربی ها کمک می کند تا تجزیه شوند . این مشکل ژنتیکی باعث می‌شود چربی در کبد و کلیه و جفت و بافت ها و جاهای دیگر جمع شود و زنان باردار به کبد چرب مبتلا شوند .
کبد یکی از ارگان های بسیار مهم بدن است که پالایش همه مواد غذایی خورده شده را بر عهده می گیرد و وظیفه دفع سموم و مواد مضر را دارد ، بنابراین عملکرد درست آن در دوران بارداری هم برای مادر هم برای کودک از اهمیت بالایی برخوردار است و این فرایند کبد چرب بسیار نامحسوس اتفاق می‌افتد و تشخیص آن برای پزشک بسیار سخت است .
کبد چرب یک بیماری پیش رونده و مزمن است ، باید درمان آن جدی گرفته شود . سبک زندگی سالم و اعتدال در رژیم غذایی بهترین راه برای حفظ سلامت کبد است به خصوص در دوران بارداری .
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله علت درد در طرف راست شکم در مادران باردار را حتما مطالعه نمایید ))
کبد چرب در بارداری چه علایمی دارد ؟
در این دوره بیماری عملکرد کبد چرب بسیار ضعیف انجام می شود و به مرور زمان اگر دیر تشخیص داده شود فرد سالم خیلی زود تبدیل به یک فرد بیمار می شود .
علایم کبد چرب در بارداری
- حالت تهوع شدید و استفراغ
- درد در ناحیه شکم یا معده
- خستگی و خواب آلودگی
- کم اشتهایی
- زردی
در موارد بسیار شدید زردی چشم همراه با کبد چرب اتفاق می‌افتد .
با کاهش عملکرد کبد و با افزایش تجمع اسید در بدن ، تغییراتی در بدن به شدت اتفاق می‌افتد و باعث می شود سلامت کودک به خطر بیفتد . ممکن است کودک از رحم خارج شود و با توجه به کاهش تولید پروتئین و خستگی بدن را به همراه خود دارد و مادر با افزایش ضربان قلب مواجه شود ، البته که همه موارد گفته شده تنها در صورتی که دقیق و قابل تشخیص است که بیماری در حال پیشرفته باشد که اغلب یا پس از زایمان است یا اواخر بارداری است .
کبد چرب در بارداری اگر دیر تشخیص داده شود یا تشخیص داده نشود و درمان نشود ممکن است بیماری شدت بیشتری پیدا کند و به بقیه اندام های بدن آسیب جدی تری وارد کند . اسیدی شدن طولانی مدت خون در مادر می تواند تعادل اسیدی را به خطر بیندازد .
(( در ادامه توصیه می شود مقاله درمان خانگی یبوست در بارداری را حتما مطالعه نمایید ))
چگونگی تشخیص کبد چرب در مراحل اولیه بارداری
این بیماری بسیار نادر محسوب می‌شود و همین طور که گفته شد تشخیص بسیار مشکل و سختی را دارد و معمولاً پزشکان زنان و زایمان بر اساس علائم و نتایج آزمایش های متعدد تشخیص می دهند .
گاهی اوقات پزشک زنان و زایمان این بیماری را‌هنگام زایمان ، سزارین اورژانسی اعلام می کند ، چون در این موارد ضربان قلب کودک ناهنجار است و پزشک آن را متوجه می شود ، حال باتوجه به نامنظم بودن ضربان قلب کودک در دوره اولیه بارداری ، اگر با مواردی چون افت شدید قند ، بالا بودن سموم خون، مشکلات انعقاد خون ، اسید اوره و آسیب‌های کلیوی و افزایش آمونیاک همراه بود متوجه خواهند شد .
چگونگی راه درمان کبد چرب در بارداری
مادری که به کبد چرب مبتلاست آسیب و نارسایی کبد را تجربه می‌کند و پس از گرفتن شرح حال مادر و آنالیز وضعیت سلامت او به زایمان فوری یا سزارین اورژانسی توصیه می‌شودکه با جدا شدن جفت از کودک داخل رحم به مادر کمک بسیار زیادی می کند و بهبودی سریعتر حاصل می شود .
آیا کبد چرب در بارداری به کودک درون شکم تاثیر می گذارد یا خیر ؟
باید گفت چون بیماری دیر تشخیص داده می‌شود ، بله تاثیر خواهد داشت . اگر کودک هم دارای نقص ژنتیکی باشد تاثیر بیماری بر کودک شدیدتر خواهد شد که متاسفانه ۱۰ درصد از این نوزادان مرده به دنیا می آیند .
(( در ادامه توصیه می شود مقاله ممنوعیت های بارداری را حتما مادران باردار مطالعه نمایند))
توصیه پزشکان برای بیماری
اگر بیماران از عوارض و خطرات بیماری کبد چرب در بارداری آگاهی کافی داشته باشند باید بدانند چون یکبار به این بیماری دچار شده اند ممکن است دوباره برایشان هم اتفاق بیفتد ، پس باید علائم خودشان را با پزشک در میان بگذارند و مراقبتهای لازم را انجام دهند .
چه غذاهایی می توان در دوران بارداری باتوجه به کبد چرب باید مصرف کرد؟
اگر همزمان با کبد چرب فشار خون بالایی را دارید حتماً به پزشک خود مراجعه کنید واز روغن فقط مایع استفاده کنید . مصرف جگر و قلمه و کله پاچه و بال مرغ ممنوع است چون بسیار بسیار چرب هستند . بیشتر غذاها باید به صورت آب پز یا کبابی و یا گریل ، بدون استفاده از هیچگونه روغنی استفاده شود ، حتماً چربی و پوست گوشت و مرغ را جدا کنید و از گیاهانی که دارای فیبر زیادی هستند استفاده کنید مثل اسفناج و از حبوبات بیشتری استفاده کنید .
همین طور از مقدار زیادی میوه و سبزیجات استفاده کنید . مصرف عرقیجات ، چای سبز ، زنجبیل ، زردچوبه ، خارشتر و عرق کاسنی و … بسیار مفید و کارآمد در درمان‌کبدچرب هستند اما به دلیل معلوم نبودن عوارض آن ها بر روی زنان باردار اصلاً مصرف عرقیجات در دوره بارداری توصیه نمی شود .
استفاده از زیتون در دوران بارداری برای کبد چرب:
استفاده از زیتون و روغن زیتون در دوران بارداری هم برای کبد چرب هم برای مادر باردار بسیار حائز اهمیت و مفید است چون هم به سلامت مادر هم به سلامت جنین کمک می کند . استفاده از روغن زیتون و یا خود زیتون می‌تواند از تجمع چربی در کبد و افزایش تری گلیسیرید که منجر به کبد چرب می‌شود جلوگیری می‌کند.
