زایمان زودرس یعنی این که کودک زودتر از زمانی که برای تولدش مشخص شده به دنیا بیاید ، زایمان زودرس ممکن است برای هر مادری بیفتد و از این جهت خطر آفرین می باشد که احتمال آسیب دیدن مادر و نوزاد را بالا می برد. برای همین باید علائم هشدار دهنده زایمان زودرس را جدی گرفت تا بتوان در جهت جلوگیری از آن اقدامات لازم را انجام داد .
زایمان زودرس می تواند آسیب هایی را برای جنین ایجاد کند :
۱- جنین قدرت نرمال کردن دمای بدنش را از دست می دهد:
نه ماه برای رشد کردن و نمو یافتن کامل اندام های جنین لازم است و اگر زودتر از نه ماه جنین به دنیا بیاید از قدرت بدنی کمتر و ضعیف تری برخوردار می باشد و جنین توانایی نرمال کردن دمای بدنش را از دست می دهد .
۲- مختل شدن فعالیت ریه :
از رایج ترین و متداول ترین مشکلاتی که برای نوزادانی که با زایمان زودرس به دنیا می آیند ، رخ می دهد ، ایجاد اختلالات مربوط به ریه می باشد و با ایجاد مشکل برای ریه ها نفس کشیدن نوزاد به خطر می افتد .
( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آیا زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ را مطالعه نمایید )
۳- پایین آمدن ایمنی جنین:
اندام های دفاعی و غدد لنفاوی که وظیفه ی دفاع از بدن در مقابل میکروب ها و عفونت های زمان نوزادی را برعهده دارند در اواخر دوران حاملگی تشکیل شده و تکامل می یابند و نوزادی که زودتر از زمان معین شده و قبل از نه ماهگی به دنیا می آید با کوچک ترین کثیفی و ضعیف ترین میکروب، درگیر انواع بیماری ها و اختلالات می شود .
۴- دیده شدن خون در لایه های مغزی:
خونریزی در لایه های مغز در اکثر اوقات خفیف می باشد و برای مدتی نوزاد را درگیر بیماری های مختلف می کند و سپس با گذشت زمان برطرف می شود .
5- بیماری زردی :
با به دنیا آمدن زودتر از موعد ، پوست بدن نوزاد دچار زردی می شود و باید برای مدتی درون دستگاهی در مراکز درمانی یا در منزل زیر تابش اشعه قرار گرفته شود تا پس از مدتی بهبود یابد.
( در ادامه توصیه می شود مقاله راه کارهای بهبودی بخیه در زایمان طبیعی را مطالعه نمایید )
مواردی که احتمال رخ دادن زایمان زودرس را افزایش می دهد :
۱. عوامل ارثی و ژن فرد
۲. مصرف کردن سیگار و مواد مخدر
۳. چند قلو حامله بودن
۴. ناقص بودن برخی از اندام های جنین
۵. کم بودن توان جسمانی و بدنی مادر
۶. وزن بالا و چاق بودن مادر
۷. لاغر بودن بیش از اندازه ی مادر در زمان حاملگی
۸. داشتن فشار خون و اختلال مرض قند و کلسترول خون
۹. ضعیف بودن رحم
۱۰. ورود عوامل عفونت زا به درون رحم و عفونی کردن آن
( در ادامه توصیه می شود مقاله چگونه زایمان طبیعی راحتی داشته باشیم را مطالعه نمایید )
علائم هشدار دهنده ی زایمان زودرس عبارت اند از :
- پیچیدن درد با شدت زیاد دور و اطراف شکم ، که از ابتدایی ترین نشانه های زایمان زودرس می باشد .
- حس کردن درد در ناحیه ی کمر ؛ در صورت وجود درد در ناحیه ی کمر باید مادر را بدون فوت وقت به بیمارستان رساند ، چون این درد از نشانه های رایج و هشدار دهنده ی زایمان زودتر از موعد می باشد .
- ایجاد شدن مشکلی برای کیسه ی آب ؛ در صورت سوراخ شدن کیسه آب باید بدون از دست دادن زمان مادر را به مراکز درمانی رساند ، چون کیسه ی آب برای حیات جنین لازم و ضروری می باشد و با سوراخ شدن کیسه ی آب احتمال مرگ برای جنین بالا می رود .
- زیاد و کم شدن ترشحات رحم ؛ از نشانه های معمول و هشدار دهنده ی زایمان زودرس می باشد که باید به آن توجه کرد .
- گرفتگی های رحم ؛ گرفتگی رحم در اکثر اوقات شبانه روز و بیشتر از حد معمول می تواند از علائم هشدار دهنده زایمان زودرس باشد .
- به وجود آمدن ناهماهنگی در عملکرد اندام های اطراف شکم .
- پیچیدن درد در قسمت لگن ؛ حس کردن درد در مواقعی که مادر می خواهد از جای خود بلند شود یا بنشیند .
- دیدن خون در ناحیه ی واژن ؛ مشاهده ی خون بیشتر از حد معمول و طبیعی خود در زمان حاملگی از علائم هشدار دهنده زایمان زودرس می باشد .
( در ادامه توصیه می شود مبحث پرستار مادر و نوزاد بعد از زایمان در منزل را مطالعه نمایید )
راهکار هایی برای جلوگیری کردن از زایمان زودرس :
۱. فعالیت های ورزشی متناسب در زمان حاملگی :
یکی از فعالیت های ورزشی که در دوران حاملگی مفید و مؤثر است ، یوگای مخصوص دوران حاملگی می باشد که انجام دادن یوگای مخصوص در این دوران باعث بالا بردن گردش خون در بدن و در نتیجه تغذیه رسانی به موقع و کافی به جنین شده و از زایمان زودرس جلوگیری می کند. دیگر فایده ی انجام یوگا مخصوص حاملگی کم کردن درد در ناحیه شکم و کمر می باشد. در نتیجه با انجام دادن یوگای مخصوص دوران حاملگی اندام های جنین در زمان بارداری رشد و تکامل بهتری دارند .
۲. مصرف کردن ویتامین ث :
این ویتامین از ابتلا به بیماری های فصلی جلوگیری می کند ، این نکته حائز اهمیت می باشد ، چون ابتلا به بیماری های فصلی احتمال زایمان زودتر از موعد را افزایش می دهند ، پس حتما باید از ویتامین ث در رژیم غذایی بهره برد .
۳. دوری کردن از استعمال سیگار و مواد مخدر :
استفاده از سیگار و مواد مخدر تاثیر مستقیمی بر روی زایمان زودرس دارد .
۴. قدم زدن:
قدم زدن در دوران حاملگی بسیار توصیه می شود چون جریان خون را در بدن زیاد کرده و با زیاد شدن جریان خون در بدن مادر ، تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین بهتر می شود در این حالت رشد و تکامل جنین به حد نرمال می رسد و از زایمان زودرس جلوگیری می شود .
5- به استاندارد رسیدن وزن مادر :
مادر باید وزن خود را در حد نرمال که به وسیله ی پزشک متخصص تعیین می شود ، نگه دارد چون بالا و پایین بودن وزن باعث ایجاد اختلالاتی مثل مرض قند ، فشارخون و کلسترول خون می شود .
