گوشه گیری و انزوا یکی از معضلات اختلال سلامت روان سالمندان است که اغلب انسان ها آن را جدی نمی گیرند و از این موضوع سرسری می گذرند، درحالیکه اختلال ذهن و روان بر سلامت جسم هم تاثیر می گذارد. اختلال ذهن و روان در روابط اجتماعی نیز تاثیر منفی میگذارد.
ما در این مقاله که با کمک کارشناسان مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت تهیه شده قصد داریم یک سری راه کارهای سلامت ذهن و روان را برای افرادی که به عنوان پرستار، خدمات پرستاری از سالمندان و افراد بیمار را در منزل انجام می دهند، ارائه دهیم امیدواریم این راه کارها برای سلامت سالمندان و بیماران شما مفید باشد.
عمده ترین روشها برای داشتن سلامت روان سالمندان
مراقبت از ذهن و روان یکی از عمده ترین و مهمترین نکات برای داشتن زندگی خوب می باشد. پس اگر مسئول سلامت ذهن و روان خود و یا اینکه به عنوان پرستار منزل، مسئولیت مراقبیت از سلامت ذهن و روان سالمندان و بیماران هستید، پیشنهاد می شود حتما موارد زیر را مد نظر بگیرید.
۱-برقراری روابط حضوری و اجتماعی
یکی از عواملی که نقش مهمی در به وجود آمدن سلامت ذهن و روان در انسان میشود، کاهش موانع و مشکلات زندگی است و ایجاد روابط اجتماعی با سایر انسان ها است.
با افزایش روابط اجتماعی می توان به سلامت روان سالمندان کمک کرد. مانند شرکت کردن در نرمش های صبحگاهی که در پارک ها برگزار می شود .می توان همزمان با ورزش کردن دوستان جدیدی هم پیدا کرد و با آنها به گفتمان پرداخت و یا با شرکت کردن در شب شعر و غیره.. با این روش مراقبین و پرستاران سالمند میتوانند سالمند خود را از حصار تنهایی بیرون آورند و به سلامت ذهن و روان او کمک کنند.
۲-انجام دادن ورزش های هوازی
با بالابردن فعالیت بدن توسط کار یا ورزش می توان به سلامت روان سالمندان کمک کرد . زیرا با انجام فعالیت ورزشی اندرونین در بدن آزاد می شود و سبب ایجاد شادی و نشاط تقویت ذهن و هوش می شود و در بهبود عملکرد هورمون های خواب هم کمک فراوانی میکند. بنابراین مراقبین با استفادهی متعادل و معقول از ورزش ها و تفریحات لذت بخش برای سالمند، مایه سلامت ذهن و روان او شوند.
۳-ایجاد فضاهایی برای تقویت سلامت ذهن وروان
مراقبین و پرستاران منزل با برنامه ریزی در انجام ورزش های ساده، ولی منظم، سالمند را ملزم به انجام آنها کنید. مانند: پیاده روی، شنا، ایروبیک و هنرهای رزمی، مانند: کاراته و جودو که اگر با ریتم و آهنگ همراه باشد در تقویت روحی و سلامت ذهن و روان تاثیر بسیار زیادی می گذارد. علاوه بر تقویت ذهن و روان بر جسم هم تاثیرات مثبت می گذارد و سبب بهبود در کیفیت خواب نیز می شود.
۴- کنترل فشارهای عصبی
یکی دیگر از فرایندهای مهم و کار آمد سلامت روان سالمندان ، کنترل فشارهای عصبی، و تاثیرات بدی است که بر سلامت ذهن و روان میگذارند، که با کنترل و تسلط بر اعصاب می توان فشارهای عصبی را کاهش داد . بنا بر توصیه کارشناسان موسسه آتیه پرستاران سلامت که در بخش سالمندان فعالیت می کنند در هنگام عصبانیت، برقراری روابط دوستانه و صمیمی و صحبت کردن با آنها سبب ایجاد آرامش در شما می شود. در نتیجه ذهن و روانتان آرام میگیرد.
۵-مثبت اندیشی
با سوق دادن فکر و اندیشه به سمت امواج مثبت و با دور کردن امواج منفی از خود، سلامت ذهن و روان خود را تضمین نماییم. زمانی که به اطراف خود دید مثبت داشته باشیم دچار اختلال روحی و ذهنی نمیشویم افکار مثبت باعث مثبت اندیشی می شود.
۶-داشتن رژیم غذایی خوب
مراقبین و پرستاران با رعایت رژیم غذای مناسب می توانند به سلامت روان سالمندان کمک کنند. زیرا بعضی از غذاها سلامت روان و ذهن را به خطر میاندازد مانند خوردن الکل و نوشیدنی هایی کافئین دار، استفاده از غذاهای فرآوری شده مانند: آرد قنادی، استفاده از روغن هایی که ترانس بالایی دارند، خوردن غذاهای خیلی چرب که باید از رژیم غذایی سالمند حذف شوند.
اما با گنجاندن این غذاها در رژیم غذایی سالمند ميتوانيم به سلامت ذهن و روان کمک بسیاری کنیم. استفاده از ماهی و اسفناج، استفاده از مغز هایی مانند: گردو ،فندق، بادام زمینی و غیره.
۷-امیدواری
یکی دیگر از فرآیند های مهم و کارآمد که مراقبین و پرستاران سالمند باید به آن توجه داشته باشند امیدواری می باشد. امیدواری در سلامت روانی انسان نقش مهمی برعهده دارد و به زندگی معنا و مفهوم می بخشد و هنگام هجوم مشکلات، ناملایمات و اندوه ها از فروپاشی روانی انسان جلوگیری می کند و مانع چیره شدن یک دل سردی بر انسان می گردد.
امید باور سبزی است که همچون چراغ در تاریکی شب های زندگی، فردایی بهتر را نوید می دهد. شاید بتوان گفت که هر موجود زنده ای به امید رسیدن به مقصد و مقصود خود حرکت و تلاش میکند.
8- تنظیم ساعت خواب
با تنظیم کردن ساعت خواب در سلامت روان سالمندان سهیم باشیم. جهت به دست آوردن یک خواب خوب و مفید و کاهش بی خوابی در سالمندان باید مراقبین غذاهایی که در خواب سالمند اختلال ایجاد میکند را به سالمند ندهند.
9-هدفمند کردن مسیر زندگی
داشتن یک هدف و انگیزه ، شور و نشاط زندگی را بالاتر می برد. زمانی که سعی می کنید با انجام دادن کارهایی به هدف خود برسید حسن رضایتمندی در شما به وجود می آید و همین حس در تقویت سیستم عصبی تاثیر مثبت می گذارد و شما را از بروز تنش ها در زندگی دور میکند در نتیجه در افزایش سلامت روان و ذهن تاثیر زیادی می گذارد.
پس مراقبین و پرستاران سعی کنند هدف و انگیزه را در سالمند خود ایجاد کنند. مثلاً سالمند را به پرورش گل های زینتی تشویق کنند، زیرا بودن در باغ ها و بوستان ها در ایجاد یک روحیه شاد بی تاثیر نیست و یا اینکه در کلاسهای موسیقی شرکت کنند ،حضور در مکان های شاد سبب تقویت روحیه و اعصاب می شود و با ساختن اشکال اوریگامی( خلق اشکال کاغذی) و هدیه دادن به موسسات و مدارس و شاد کردن کودکان به زندگی خود معنا ببخشید ، و با انجام کارهای ذکر شده به سلامت روان سالمندان کمک کنید.