شب ادراری کودک یک امر طبیعی می باشد . اما با بالا رفتن سن کودک و داشتن شب اداری ، نگرانی های والدین نیز افزایش می یابد . معمولا 20 درصد کودکان تا 5 سالگی و 10 درصد از کودکان تا 7 سالگی این مشکل را دارند . اما شب ادراری کودک در سنین بالاتر از 7 سالگی به یک یا دو درصد می رسد . معمولا شب اداری در میان پسرها شایع تر از دختران می باشد . این مقاله توسط کارشناسان آتیه پرستاران سلامت تهیه و تنظیم شده است . پیشنهاد می شود
انواع رایج شب ادراری در کودک :
دو نوع شب ادراری در کودکان وجود دارد .
1- شب ادراری اولیه : در این نوع اصلا کنترلی بر مثانه خود ندارد و همیشه خود را خیس می کند.
2- شب ادراری ثانویه : در این نوع کودک کنترل بر مثانه خود دارد اما این کنترل همیشگی نیست و معمولا شبها در خواب خود را خیس می کند.
شب ادراری در سنین بالا حتما باید توسط پزشک متخصص بررسی شود . معمولا شب ادراری در سنین بالا می تواند علائمی از وجود عفونت در مجرای ادراری ، مشکلات عصبی ، استرس و مواردی از این قبیل باشد.
دلایل عمده شب ادراری در کودکان :
به طور کلی محققان و پزشکان دلیل عمده و قطعی برای شب ادراری کودکان پیدا نکرده اند . اما به این اتفاق نظر رسیده اند که این مشکل می تواند به عوامل زیر وابسته باشد .
- مثانه : کم بودن فضای مثانه مخصوصا شب ها
- کلیه : تولید کردن ادرار در شب بیش از حد معمول
- مغز : دستور ندادن مغز به اندام ها هنگام ادرار در شب
در نوزادان و کودکان به دلیل سن کم ارتباط مغز و مثانه به طور کامل شکل نگرفته است و مثانه بعد از پر شدن خود به خود خالی می شود . اما به مرور زمان و بزرگ شدن کودک این ارتباط بهتر و هماهنگ تر می شود . معمولا در ابتدا این ارتباط در روزها تکمیل تر می شود بعد شبها . به همین خاطر کودکان در روز بهتر می توانند ادرار خود را کنترل کنند .
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی مشکلات گوارشی در کودکان و راه های درمان خانگی آن را حتما مطالعه نمایید ))
عوامل دیگری که می تواند تاثیر داشته باشد بر شب ادراری کودکان :
- ژنتیک :
در بسیاری از کودکان دلیل داشتن شب ادراری را می توان عوامل ژنتیکی که از پدر و مادر به ارث برده اند ، دانست . اگر یکی از والدین در دوران کودکی شب ادراری را تجربه کرده باشد تا 40 درصد احتما دارد که فرزندشان نیز به این مشکل دچار شود . اگر هردو والدین تجربه کرده باشند تا 70 درصد احتمال می رود که کودک نیز این مشکل را تجربه کند .
- استرس :
استرس داشتن نیز می تواند دلیل این مشکل در کودکان باشد . برخورد بد والدین و یا پرستار بچه مانند کتک زدن کودک ، عوض شدن مدرسه و مواردی از این قبیل باعث افزایش استرس کودک شده و این استرس منجر به شب ادراری کودک می شود.
- خواب عمیق :
خواب عمیق نیز یکی از دلایل شب ادراری در بچه ها می باشد . کودک وقتی خواب عمیق دارد هنگام پر شدن مثانه کودک بیدار نمی شود و مثانه نمی تواند به مدت زیادی ادرار را کنترل کند.
- کاهش اکسیژن رسانی به مغز در خواب :
کودکانی که در خواب خروپف می کنند و وقفه تنفس در خواب برایشان بوجود می آید احتمال دارد که دچار شب ادراری شوند به این دلیل که در هنگام خواب اکسیژن کم به مغز می رسد و تعادل شیمیایی در مغز تغییر می یابد.
- یبوست :
مثانه و روده در نزدیکی هم قرار دارند وقتی که کودک دچار یبوست می شود روده حجیم تر شده و به مثانه فشار می آورد که در نتیجه مثانه برای رهایی از فشار نمی تواند ادرار را بیش از حد نگه دارد.
- بیماری کلیه و مثانه :
بسیاری از کودکان هستند که شب و روز تعادل بر کنترل ادرار خود ندارند و هنگام ادرار احساس سوزش می کنند . این علائم نشان از عفونت در کلیه و یا مثانه می باشد که باید حتما زیر نظر متخصص درمان شود .
(( در ادامه این مبحث پیشنهاد می شود مقاله آموزشی ترس در کودکان و علائم و راه های درمان خانگی آنرا حتما مطالعه نمایید ))
اثرات روانی و رعایت نکات مهم توسط والدین برای شب اداری کودک :
شب ادراری کودک اثرات منفی بر کودک و اطرافیان می گذارد . این مشکل باعث ایجاد حس شرمندگی ، نداشتن اعتماد به نفس و اضطراب در کودک می شود . والدین و پرستار منزل و همچنین اطرافیان در این مواقع باید طوری با کودک رفتار کنند که باعث بیشتر شدن مشکلات کودک نشوند.
مثلا اگر والدین صبح از خواب بیدار شدند و متوجه شدند که کودکشان جای خود را خیس کرده به هیچ وجه کاری نکنند که باعث شرمندگی و خجالت کودک شوند و سعی کنند شرایط را عادی جلوه دهند .
شبها مواردی که باید والدین به آن دقت کنند :
- در هنگام شب ادراری کودک والدین در مقابل کودک شرایط عادی را جلوه نمایند .
- سعی شود والدین شبها کودک خود را بیدار کرده و به دستشویی ببرند تا مثانه تخلیه شود .
- یک ساعت قبل از خواب مایعات به کودک خود ندهید .
- دمای منزل را متعادل برای کودک نگه دارید نه زیاد گرم باشد نه زیاد سرد.
