بعضی از کودکان به گونه ای هستند که اگر افرادی به آنها نزدیک شود یا حتی خود آنها به هنگام روبرو شدن با دیگران یک نوع احساس عجیبی در آنها به وجود بیاید واحساس دلهره پیدا میکنند به این احساس خجالت یا شرم زدگی گفته میشود. در واقع خجالت میتواند نوعی واکنش به غریزه ترس کودک باشد ما در این مقاله سعی بر این داریم در مورد علایم کودک خجالتی وراه حل های درمان در آن بپردازیم که می تواند بسیار مفید برای والدین، مراقبین کودک و مربیان کودک مفید باشد.
چه اندازه ای از حس خجالتی بودن میتواند طبیعی باشد؟
مفهوم خجالتی بودن در حالت کلی موضوع نگران کننده ایی برای والدین نمیباشد ونمیتواند برای کودک شما مشکل ساز باشد. اما اگر کودک شما در بسیاری از موارد کم رو هستش و تمایل به بازی های دسته جمعی را ندارد یا در مراسمات جشن حضور پیدا نمیکند و یا حتی از رفتن به مدرسه خوددراری میکند باید حتما مورد ارزیابی پزشک قرار بگیرد.
علت یابی خجالت کودکان یا علایم کودک خجالتی :
برای پیدا کردن علت و ریشه یابی خجالت در کودکان نمیتوانیم روی یک مسئله تمرکز کنیم این موضوع میتواند دلیل های زیادی را داشته باشد که در قسمت ذیل به آنها اشاره میکنیم:
- شخصیت: اگر کودک شما از نظر احساس هیجانی حساس باشد میتواند رفتارهایی که بر مبنای خجالت کشیدن او باشد را از خود بروز بدهد.
- ژنتیک: این مسائل ژنتیکی میتواند از علت های خجالتی بودن کودک شما باشد.
- نداشتن روابط اجتماعی: اگر فرزند شما در اوایل زندگی خود رابطه گروهی و اجتماعی در او رشد پیدا نکرده باشد میتواند از عوامل زمینه ساز خجالتی بودن او شود.
- ترس از شکست: والدین هرگاه از فرزند خود به اجبار میخواهند رفتاری را که بالاتر از سطح توانایی اوست انجام دهد این رفتار باعث وجود حس خجالت در کودک میشود.
- انتقاد: اگر کودک در اوایل زندگی خود از طرف اعضای خانواده مورد سرزنش و اذیت قرار بگیرد باعث رفتار های خجالت آمیز در درون او میشود.
- توجه بیش از حد خانواده: این موضوع باعث میشود کودک بر خانواده متکی شود در زمانی که در موقعیت جدیدی قرار میگیرد حس ترس از موقعیت پیدا میکند وباعث خجالت او میشود.
- آموزش ویادگیری: اگر خود خانواده احساس خجالتی بودن را داشته باشند این حس را میتوانند به فرزند خود منتقل کنند در واقع فرزند از خانواده خودآموزش میگیرد.
آیا خجالت کشیدن کودک میتواند مشکل ساز باشد؟
اگر کودک شما به گونه ای باشد که وقتی در موقعیت های نا آشنا قرار میگیرد در پشت شما قایم شود ویا از شما جدا نشود این رفتار او اگر موقتی نباشد میتواند با مشکلاتی همراه باشد و یا اینکه اگر کودک شما در جمع هم سالان خود به تنهایی بازی میکند و وارد جمع نمیشود باید رفتارهای اورا بیشتر تحت کنترل قرار دهید زیرا باعث بروز مشکلاتی خواهد شد.
(( در ادامه توصیه می شود مقاله رازهای نهفته در نقاشی کودکان را حتما مطالعه نمایید ))
انواع مشکلاتی که باعث بروز علایم کودک خجالتی می شود:
- وقتی کودک نمیتواند در فعالیت های کودکانه خود مثل بازی، ورزش یا تئاتر در جمع شرکت کند این رفتار او باعث میشود روابط اجتماعی ضعیفی پیدا کند.
- کودک خجالتی احساس تنهایی و بی اهمیت بودن میکند.
- کودک به دلیل ترس ناشی از خجالتش نمیتواند استعداد ها و توانایی هایش را بروز دهد.
- کودک دائما با اضطراب همراه است.
- او دچار علائم فیزیکی مانند سرخ شدن صورت، بند رفتن زبان ولرزش صدا میشود.
شیوه های رفتاری برای مقابله با کودک خجالتی:
- اولین شیوه رفتار این است که با کودک خود در مورد این مسئله صحبت کنید معمولا کودکانی که شاهد طلاق یا دعواهای خانوادگی بوده باشند در آینده خجالتی خواهند شد. باید سعی شود کودک را از این شرایط دور نگه دارید و در مورد رفتار خجالت او روش هایی را که میتواند برخجالتش غلبه کند را به او بگویید واعتماد به نفس او را بالا ببرید.
- دومین رفتار تشویق کردن کودک برای ارتباط گرفتن با هم سالان خود اوست.
- سومین رفتار ابراز همدلی با کودک است. این رفتار خجالتی بودن کودک میتواند ادامه دار باشد به همین دلیل او را سرزنش نکنید و به او کمک کنید حس مفید بودن بکند.
- چهارمین رفتار در میان جمع به کودک خود برچسب خجالتی بودن را نزنید و کار مثبتی را که در جمع انجام داده است را مورد تحسین قرار دهید تا اعتماد به نفسش در جمع بالا برود.
خجالتی بودن کودک فقط یک ویژگی فردی است نه یک تقصیر. بسیاری از افراد خجالتی شنوند ه های خوبی هستند و کمتر صحبت میکنند و آنها با یک لبخند به رفتار های دیگران عکس العمل نشان میدهند.
والدین پرحرف و خجالتی شدن کودک:
هر گاه پدر مادر یک کودک پرحرف باشند و در جمع به کودک خود اجازه ندهند صحبت کند این خصوصیت آنها باعث میشود کودک گوشه گیر شود واحساس خجالتی بودن را در او تقویت میکنند. پس لازم است در جمع ها به کودک اجازه بدهید در مورد مسائل و بیان احساساتش صحبت بکند این کار باعث میشود شخصیت اجتماعی او بالا برود.
تکنیک های درمانی برای کودک خجالتی:
در زیر به سه تکنیک مهم برای برخورد با کودکان خجالتی برای شما والدین و حتی پرستار کودک در منزل اشاره کرده ایم که لازم است این تکنیک ها را حتما رعایت نمایید.
- تکنیک اول: در این رفتار مادر باید نقش یک تماشاچی را بازی کند به این گونه که فقط به صحبت کردن کودکش گوش کند. کودک خجالتی موقع صحبت سر خود را پایین نگه میدارد. مادر بعد ازاتمام صحبت های کودکش به او بگوید خیلی عالی صحبت کردی ولی باید موقع صحبت کردن به من نگاه کنی چون در این حالت من بهتر میتوانم به تو گوش دهم.
- تکنیک دوم: دنبال کردن علایق کودک میتواند برای درمان خصلت خجالتی او کارساز باشد.
- تکنیک سوم: صبور باشید. برای برطرف کردن حس خجالت در کودک خود باید سعی کنید صبور باشید زیرا ممکن است برطرف شدن حس خجالت او طول بکشد.
مهارت های اجتماعی را به کودک آموزش دید:
همانطور که در بالا خواندید تکنیک های درمان و علائم کودک خجالتی را برای شما والدین و مراقبین کودک گفته شد . در زیر به دیگر مهارتها که می تواند به کودکان خجالتی کمک کند اشاره کرده ایم .
- رویایی با افراد جدید
- خوشامد گویی به دیگران
- شرکت در بازی
- ارتباط چشمی
- شنونده خوبی باشد.
