با بالارفتن سن تغییرات و اتفاقاتی در بدن رخ می دهد که می تواند نشانه ای از بروز نوعی مشکل یا بیماری خاص باشد مثلا عده‌ای از ما فکر می کنیم با پیر شدن و پا به سن گذاشتن ، لرزش دستها ، بازوها و سایر نقاط بدن ، امری طبیعی است اما اینگونه نیست ، بروز لرزش خصوصاً لرزش چانه در سالمندان نشانه ای از وجود بیماری های جدی و متفاوت است .
هدف ما کارشناسان بخش سلامت در دفتر پرستاری آتیه پرستاران سلامت از ایجاد این مقاله آموزشی ، آشنا کردن سالمندان و اطرافیان سالمندی که وظیفه مراقبت و پرستاری از سالمند را برعهده دارند ، می باشد. پس اگر مراقب و پرستار سالمند هستید بهتر است علت و راه های درمان لرزش چانه در سالمندان را حتما بدانید. با ما همراه باشید.
تعریف کلی لرزش
حرکات غیر ارادی و پاتولوژیک هستند که در ماهیچه های بدن دیده می‌شود و می‌تواند به صورت ریتمیک و دارای نوسان باشند .
در قسمت‌های مختلفی از بدن مانند: دستها ،بازوها، سر ،صورت ،چانه، تارهای صوتی، پاها و یا بالا تنه می تواند بروز کند و نمایان باشد که همه این ها نشان دهنده یک اختلال عصبی در بدن است .از معروف‌ترین این لرزش ها ، لرزش چانه در سالمندان است با لرزیدن فک و چانه دندان ها به یکدیگر می خورند .در اصطلاح به این نوع لرزش ها ، لقوه می گویند .
علت بروز لرزش چانه در سالمندان
به طور کلی لرزش و لقوه ، می تواند نشانه ای از وجود یک بیماری با منشأ عصبی باشد که با مراجعه به متخصص مغز و اعصاب نوع آن تشخیص داده می شود نوع بیماری ایجاد شده بسته به آسیب وارده به قسمت های مختلف مغز و اعصاب دارد، البته موارد ذکر شده از مشکلات بزرگسالان است .
- صدمه به بخش های کنترل کننده ماهیچه در مغز و اعصاب : بیماری‌هایی مانند، ام‌اس، سکته مغزی ،ضربه مغزی، بیماری های مزمن کلیه و برخی بیماری‌های عصبی دیگر .
- صدمه به قسمت هایی از ساقه مغز و مخچه : مانند بیماری پارکینسون
- عواملی مانند مصرف برخی از داروها :مانند آمفتامین، کوکائین ،کافئین و غیره نیز می توانند باعث ایجاد لرزش شوند .
- مصرف الکل زیاد
- مسمومیت بر اثر جیوه
- ترک مواد مخدر و الکل
- کمبود برخی ویتامین ها مانند ویتامین B
- کمبود مواد مغذی مانند: منیزیم یا تیامین
- افزایش استرس
- وجود مشکلات ژنتیکی و ارثی
آشنایی با رایج ترین بیماری با علامت لرزش چانه در سالمندان
پارکینسون بیماری است که یکی از علائم اصلی آن لرزش اعضای بدن و چانه است این بیماری یک بیماری نورولوژیکال است و مستقیماً به مغز و سیستم عصبی تاثیر دارد و به علت کاهش تولید دوپامین در بدن ایجاد می شود. دوپامین یک واسطه عصبی ،شیمیایی است که به انتقال پیام از سلول‌های عصبی به اندام ها کمک می کند و کمبود آن باعث بروز لرزش و اختلال در حرکات بدن است . اختلالاتی مانند : کندی حرکات ، لرزش ، سفتی در حرکات ، حالت ماسک و بی روحی صورت .
جهت تشخیص علت اصلی لرزش چانه در سالمندان چه باید کرد؟
با مراجعه به متخصص مغز و اعصاب و انجام آزمایشات، معاینات و برخی تست ها پزشک به علت اصلی پی برده و راهکارهای درمانی ارائه خواهد داد .
ویژگی و مشکلات لرزش چانه در سالمندان
- این نوع لرزش مانند لرزیدن بر اثر سرما است اما کمی کندتر .
- با انجام حرکاتی مانند جویدن غذا لرزش مشاهده نمی‌شود .
- در صورت شدت یافتن لرزش دندان ها به یکدیگر برخورد می‌کند و باعث آزار شخص می‌شود .
- در شرایط پر استرس لرزش شدید تر می شود .
- بروز مشکل در هنگام تغذیه و بلعیدن غذا
- مشکل در تکلم
چه عواملی می‌تواند باعث شدت لرزش چانه درسالمندان شود؟
1) خوردن برخی داروهای آرام بخش ،ضد افسردگی و غیره
۲) ایجاد شرایط پر استرس
۳) حالت استراحت
علل و درمان لرزش چانه سالمندان در منزل
بنا بر توصیه کارشناسان مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت، اگر مسئولیت خدمات مراقبت و پرستاری از سالمندان را برعهده دارید حتما برای پیشگیری و بهبود لرزش چانه در سالمندان به نکات مهم که در زیر شرح داده ایم توجه ویژه ای داشته باشند. این نکات مهم شامل:
▪︎غلبه صفرا :
اگر لرزش ایجاد شده به صورت آنی و فقط یکبار دیده شود، نشانه غلبه صفرا در بدن شخص است در نتیجه به مراقبین و پرستار سالمند در منزل توصیه می شود که روزانه چندین بار ماساژ ملاج سر با روغن بنفشه را حتما برای سالمند انجام دهند و خوردن برخی مواد شور و یا ادویه های تند و خوراکی هایی با طبع گرم و خشک نیز باید پرهیز شود .
▪︎غلبه بلغم :
لرزشی که به صورت ماندگار و طولانی مدت ایجاد شده باشد بر اثر سردی و غلبه بلغم در بدن است که در این صورت به مراقبین و پرستار منزل ماساژ سر با روغن اسطوخودوس توصیه شده و حتی مصرف دمنوش آن به اندازه روزی سه بار می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد و منع غذایی در این مورد دوری و پرهیز از مواد با طبع سرد و تر است مانند : انواع لبنیات و آب یخ .خوردن شیر و عسل ، شیره ارده مفید هستند و پیاده‌روی نیز می تواند بسیار تاثیرگذار باشد .
توصیه کلی در طب سنتی :
از آنجایی که بیشتر پایانه های عصبی در کف پا هستند لذا گرم نگه داشتن و ماساژ کف پا می تواند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شود و از بروز انواع لرزش جلوگیری کند .
روش های درمان لرزش چانه در سالمندان
- دارو درمانی توسط داروی ال _دوپا یا داروهای دیگر از خانواده آگونیست دوپامین تاثیر زیادی بر روی درمان لرزش فرد نخواهد داشت و فقط کمی از کندی حرکات او را جبران می کند .
- از آنجا که افزایش استرس باعث تشدید لرزش می شود نتیجه می گیریم کمک به کاهش شرایط استرس زا یکی از راه‌های درمانی است .
- انجام نوعی جراحی مغزی به نام تحریک عمقی مغز که توسط جایگزینی الکترودهای خاص در مغز انجام می‌شود و باعث انتقال جریان های کوتاه الکتریکی به بافت مغزی می شود ؛ اما برای همه افراد توصیه نمی شود زیرا با خطرات خاص خود همراه است .
- انجام درمان، زبان_ گفتاری ، که از آن به درمان فیزیکی نیز یاد می‌شود و کمک به تقویت عضلات و تشویق به انجام حرکات بیشتر از وظایف یک زبان _گفتار است .
