با گذر زمان و با پا گذاشتن در دوران سالمندی، متاسفانه افراد از لحاظ جسمی و ذهنی تحلیل می یابند و بیماری‌ها مختلفی گریبانگیرشان می شود، در این میان کسانی که در مورد برخی بیماری ها زمینه ارثی دارند و یا در طول دوران جوانی مراقبت صحیحی از جسم و روان خود نداشته اند و اضطراب و تشویش زیادی را پشت سر گذاشته اند، بیشتر در معرض آسیب به خصوص مشکلات روحی در این دوران هستند که یکی از نمودهای بیرونی ان به صورت هذیان گفتن در دوران سالمندی میباشد.
اگرچه هذیان به نوبه ی خود یک اختلال برای انها محسوب نمی شود،اما یکی از نشانه‌های ابتلا به اختلال های روانی است که پزشک با بررسی تمام نشانه‌ها از جمله هذیان گویی در سالمند، نوع ان را تشخیص و جهت درمان بیماری به صورت غیر دارویی یا در موارد حاد با درمان های دارویی اقدام می کند.
هذیان چیست
هذیان به باورها و ذهنیات غلط غیر واقعی گفته میشود که سالمندان در مورد یک موضوع یا موضوعات مختلف دارند ،که حتی اگر چه کاملا برخلاف عقاید آنها در دوران سلامتی شان میباشد، اما در این دوران اصرار و پافشاری بر صحت این موضوع دارند و کاملاً عملکردشان متاثر از آن می باشد به طور مثال ممکن از سالمند هذیانی را داشته باشد که بستگانش قصد دزدی و ربودن اموال او را دارند و به این ترتیب دائم نگران این موضوع می باشد و نسبت به هر کاری که اطرافیانش برایش انجام میدهند به دیده شک و تردید می نگرد.
تفاوت هذیان گویی با توهم
اگرچه هر دوی آنها در کنار علائم دیگر نشان دهنده وجود اختلال در روان فرد هستند و برخی اشتباهی آنها را یکی می پندارند، اما هذیان گویی و توهم کاملاً با هم متفاوت هستند زیرا هذیان در افراد بیشتر در باور آنهاست که ان را در ذهنشان پرورش میدهند و نمود خارجی ندارد.
اما در شخصی که مبتلا به توهم می باشد ممکن است در ابعاد مختلف شنوایی ،بویایی، بینایی و لامسه چیزهایی را ببیند و یا صداهایی را بشنود که کاملا به صورت واقعی به نظر می‌رسند اما اصلاً وجود خارجی ندارد و یا در حال حاضر در دنیا زندگی نمی کنند (مانند دیدن موجودات فضایی یا افرادی که در گذشته فوت کرده اند) ولی فرد مبتلا به توهم کاملاً اصرار دارد که آنها حضور دارند و ممکن است با آنها به مکالمه بپردازد و از دستورات آنها حتی اگر خطرآفرین باشند،پیروی کند.
(( در ادامه این مبحث پیشنهاد می شود مقاله آموزشی نقش مشاور در سالمندان برای رفع مشکلات روحی را حتما مطالعه نمایید ))
نقشه خانواده ها در کنترل هذیان گویی در سالمندان
از آنجایی که حمایت عاطفی در کاهش اختلالات روانی از جمله بیماری هایی که در دوران سالمندی نمود دارند بسیار موثر است،پس می توان گفت نرمش و ملاطفت خانواده و افرادی که خدمات مراقبت از سالمند را انجام می دهند، در برخورد با این بیماران تا حد زیادی کمک کننده است و یکی از راههای کنترل کردن بیماریشان میباشد.
همچنین اطرافیان باید سعی کنند تا شخص مبتلا را از عوامل و مسائل تحریک کننده که موجب هذیان در او می شوند دور نگه دارند و برای دامن نزدن به شرایط بدش، نسبت به هذیانهایشان واکنش تند و منفی نداشته باشند و با صبر و حوصله و آرامش در مقابل حرف های غیر منطقی او جوری رفتار کنند که نه تایید و نه تکذیبش کنند تا با این روش از ادامه ی بحث و پیشروی در افکار بیمار جلوگیری کنند.
به طور مثال وقتی شخص سالمند در عین ناتوانی ادعا می‌کند که مانند شخصیتهای فیلمهای اکشن ، دارای قدرت خارق العاده ای است و می تواند کارهای غیرممکن را انجام بدهد، عکس‌العمل نادرست این است که او را مضحکه کنید و یا دیوانه خطاب کنید، اما عکس العمل درست این است که بگویید،فکر کنم به خاطر صبحانه کاملی که خوردی هم چنین احساسی داری و یا مخالفت خود را با لحن دوستانه ای بیان کنید که واکنش تهاجمی برای بیمار نداشته باشد.
حرف پایانی
خوشبختانه بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی با درمان های غیره دارویی قابل درمان هستند، مگر اینکه هذیان در فرد به قدری پیشروی داشته باشد که برای خود و اطرافیانش خطر جانی و یا مالی داشته باشد و دست به اقداماتی از قبیل نقشه برای کشتن دیگران و یا آتش زدن خانه بزند،که در این صورت باید حتما به روانپزشک مراجعه کرده و تحت درمان‌های دارویی قرار بگیرد زیرا در موارد حاد، هذیان ناشی از بیماری هایی چون آلزایمر،پارانویا و اسکیزوفرنی می باشد که اگر زود درمان نشود ممکن است حتی به بستری شدن فرد در بیمارستان بیانجامد و برای حفظ ایمنی و جلوگیری از آسیب رساندن به خودش، تا زمانی که هذیان برطرف نشده ، اجازه ی مرخصی از بیمارستان را نداشته باشد.
هشدار ! خدمات ما پرستاری در منزل برای سالمندان ، کودکان و بیماران است و این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است از پزشک یا متخصص مربوطه مشورت بگیرید.
مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت
