یبوست در کودکان بسیار آزاد دهنده می باشد . همانطور که می دانید سلامت کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا اگر مشکلی در سلامت خود داشته باشند و برطرف نشود ممکن است در بزرگسالی با مشکلاتی روبه‌رو شوند. پس باید با هرگونه تغییر حتی جزئی در سلامت کودکان، آن را جدی بگیریم و به دنبال راه‌حل مناسب باشیم.
یک مشکل که در کودکان به صورت زیاد وجود دارد کار نکردن شکم و به اصطلاح یبوست می باشد که باعث اذیت شدن کودک در هنگام دستشویی رفتن می شود. این مشکل بیشتر در کودکانی وجود دارد که به تازگی راه رفتن و دستشویی رفتن را آموزش دیده اند و به دلیل سرگرم شدن و شیطنت و مصرف مواد غذایی نامناسب از دستشویی رفتن خودداری می کند. در این قسمت از آتیه پرستاران سلامت قصد داریم در مورد یبوست و کارنکردن شکم کودکان مطالب ارزشمندی را در اختیار شما قرار دهیم با ما همراه شوید.
یبوست در کودکان به چه صورت است؟
در جامعه کلمه یبوست مردم را به یاد مشکل در دفع می‌اندازد اما ممکن است یبوست متعلق به مشکل کم دستشویی رفتن، بیش از حد سفت بودن مدفوع و دفع حجم زیادی از مدفوع به دلیل جمع شدن در دستگاه گوارش یعنی روده باشد.
مشکل یبوست در کودکان به چه صورت است؟
یبوست در کودکان می تواند مشکلاتی را برای کودکان داشته باشد . این مشکلات شامل :
۱. دفع زیادی نداشته باشد و تعداد کمی یعنی دو روز در هفته دفع داشته باشد
۲.کودک به صورت روان دفع انجام ندهد و مدفوع سفت یا خشک باشد
۳. کودک به طوری که اذیت شود به دستشویی برود .
اما باید بدانید تعداد دفع مدفوع در کودکان متفاوت است. زیرا سیستم بدن هرکس و مواد غذایی که مصرف می کند با فرد دیگر متفاوت است. پس کودکان را نباید باهم مقایسه کنید و بدانید کودک هر چه بزرگتر شود تغییراتی می کند که ممکن است مثل کودکی اش به یبوست مبتلا نباشد و خانواده نگران نباشند. زیرا یبوست یک بیماری در بدن کودک شما نیست و با رعایت یکسری نکات می توان مشکل را در کودکان خود برطرف کرد و حتی یبوست می تواند نشان دهنده یک اختلال در کار یک اندام دیگر باشد.
کودکان در چه سنی به یبوست مبتلا می شوند و چقدر این بیماری در کودکان فراگیر است؟
کودک در هر سن و سالی می تواند به این مشکل مبتلا شود اما شایع بودن آن طوری است که از هر ۲۰ کودک یکی از آنها دچار این اتفاق می شود.
یبوست در کودکان ناشی ازچه عواملی است؟
کودکان به دلیل بازی کردن در روز یا علل دیگر ممکن است دستشویی خود را فراموش کنند و زمان آن را به عقب بیاندازند که مدفوع دوباره به روده بزرگ برمی‌گردد و مایع مدفوع توسط روده بزرگ جذب شود و مدفوع سفت و خشک می‌شود و آنگاه هنگام دفع مشکل ایجاد می شود.
چه دلایلی وجود دارد که کودک از دستشویی رفتن خودداری میکند؟
یکی از دلایل یبوست در کودکان (Constipation in children) ، امتناع کردن از دستشویی رفتن می باشد . اما به چه دلیل کودک از رفتن به دستشویی خودداری می کند ؟ این دلایل شامل
- کودک ممکن است به تازگی دستشویی رفتن را آموزش دیده باشد و اضطراب داشته باشد.
- در مکان های شلوغ برای رفتن به دستشویی همگانی، خجالت بکشد .
- به دلیل سرگرم بودن به بازی و کارهای خود نمی خواهد به دستشویی برود و بازی اش را به وقت دیگر موکول کند.
- تجربه یبوست را داشته باشد و از دفع ادرار سخت خود هراسان باشد.
داروهایی که یبوست در کودکان را بیشتر می کند :
داروهایی وجود دارد که کودکان مبتلا به یبوست، از آن مصرف می‌کنند و این مشکل شان را بیشتر میکند. مثل داروهایی برای جلوگیری از بازگشت اسید معده که دارای آلومینیوم و کلسیم است، داروهایی که افراد مبتلا به صرع و تشنج استفاده می‌کنند، برخی از داروها که برای افسردگی مصرف می کند.
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی مشکلات گوارشی در کودکان و راههای درمان خانگی آن را حتما مطالعه نمایید ))
مواد غذایی مضر برای یبوست در کودکان :
مادران همچنین پرستار بچه در منزل باید بداند که برخی بیماری‌ها و مصرف مواد غذایی باعث تشدید یبوست در کودکان می شود که در زیر به آنها اشاره شده است . این مواردشامل:
- عدم مصرف کافی آب در طول روز
- نخوردن غذا های فیبردار یا کافی نبودن آن
- بیماری سلیاک
- بیماری هایی که بی ربط به دیابت و متابولیسم بدن نیست
- افرادی که در ترشح هورمون های خود اختلال دارند مثل کم کاری تیروئید
- بیماری های مربوط به روده بزرگ و مشکلات مقعدی
چه عواملی نشان دهنده یبوست در کودکان است ؟
- کودک در دفع مدفوع خود تاخیر دارد
- اذیت شدن در دفع مدفوع
- کودک پاهای خود را تکان می دهد و روی پاشنه و پنجه خود می ایستد.
- کودک نشیمنگاه خود را جمع و منقبض میکند.
- کودک بسیار حرکت میکند و حرکت های غیرعادی انجام می‌دهد.
- شکم آن بزرگ شده و باد میکند
- کودک در طول روز ممکن است خود را خیس کند
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی غذاهایی که یبوست می آورد را حتما مطالعه نمایید ))
عوارض یبوست :
اما یبوست در کودکان نیز مانند امراض دیگر ممکن است عوارضی داشته باشد. ولی چون کودک ممکن است چند روز به یبوست مبتلا شود و طول مدت یبوست زیاد شود در نتیجه عوارض کوتاه مدت و بلند مدت را در پی خواهد داشت .
عوارض کوتاه مدت یبوست در کودکان شامل:
- مبتلا شدن به یبوست مزمن و بیشتر
- سفت و سخت شدن مدفوع
- دفع سخت و دردناک
عوارض بلند مدت یبوست در کودکان :
- بیماری هموروئید
- شل و افتادن راست روده
- شقاق مقعد
اما پزشک برای تشخیص یبوست یکسری عوامل را بررسی میکند مثل سابقه خانوادگی، انجام برخی آزمایشات و معاینات. پزشک از خانواده سوال میکند کودک چقدر داخل دستشویی می ماند؟ آیا دفع او را اذیت می شود؟مقدار مصرف آب کودک چقدر است؟ در هنگام دفع خونریزی دارد؟ دستمال توالت بعد از دفع لکه خون دارد؟ برنامه غذایی کودک چگونه است؟ چند وقت است که کودک این مشکل را حس میکند؟ آیا کودک روزانه دارو هم مصرف می کند؟
تشخیص پزشک برای یبوست در کودکان چگونه است؟
معاینه بدنی: در معاینه بدنی کودک به این صورت است که پزشک فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن آن را چک می کند و صدای شکم بچه را با استفاده از گوشی مخصوص معاینه می کند. در صورت لزوم مقعد را معاینه میکند، در سطح شکم فشار کمی وارد میکند که متوجه شود کودک دردی احساس میکند یا نه ؟
آزمایش خون و آزمایش ادرار: ازمایش برای تشخیص یبوست و شدت آن، بسیار کمک میکند. در برخی از کودکان از آزمایش های تصویری هم استفاده می‌شود مثل سونوگرافی سی تی اسکن
درمان یبوست در کودکان :
برخی مواد غذایی هست که به درمان یبوست کمک میکند مثل مواد فیبردار که اگر به پزشک مراجعه کنید می تواند شما را با توجه به سن کودکتان راهنمایی کند که روزانه چه مقدار فیبر مصرف کنند. این ماده در شیر خشک و شیر مادر هم وجود دارد. همچنین موادفیبر دار در غلات سبوس دار مثل گندم، ماکارونی، بیسکویت های سبوس دار وجود دارد.
حبوباتی مثل عدس، لوبیا، نخود، سویا و میوه‌های کیوی، توت، سیب همراه با پوست، پرتقال، نارنگی در درمان یبوست موثر است. همچنین سبزیجاتی مثل کرفس، نخود سبز، هویج ، کلم سبز.
همچنین خشکبار مانند آجیل، گرد و بادام زمینی به این بیماری کمک می کند. اما درمان بسیار خوبی که در هر خانه ای وجود دارد آب است که بسیار موثر است. اگر کودک خود میلی برای خوردن آب ندارد می توانید از آب میوه ها و سبزیجات برای تنوع استفاده کنید. همچنین باید از خوردن مواد غذایی فست فودی، چیپس، پفک و غذاهای منجمد، هات داگ، غذاهای نیم پز و نیمه آماده خودداری کنند.
