زردی یا یرقان نوزادی چیست؟ زردی در نوزادان یکی از شایعترین عارضه ها در دوران تولد نوزاد است و تقریبا درصد زیادی از نوزادان که در زمان طبیعی خود به دنیا آمده اند حالت زرد رنگی در روی پوست آنها وجود دارد که به آن یرقان گفته میشود و معمولا در یکی دو هفته بعد از تولد از بین میرود.
دلیل به وجود آمدن زردی در نوزادان :
بیلی روبین یکی از مواد تشکیل دهنده خون است که گلبول های قرمز پیر خون را شکست میدهد وقتی سطح این رنگ دانه در خون بالا میرود باعث زردی پوست میشود. در زمانی که فرد باردار است کبد مادر بیلی روبین را از بدن جنین دور میکند ولی زمانی که کودک به دنیا می آید تا کبدش بخواهد به کار بیفتد که بتواند بیلی روبین را از خود دور کند کمی طول میکشد به همین دلیل این رنگ دانه در خون جنین تجمع پیدا میکند و رنگ زردی در روی پوست جنین مینشیند.
میزان زردی در کودکان چه زمانی دیده میشود؟
نوزادانی که در زمان طبیعی خودشان به دنیا می آیند معمولا در روز دوم و سوم زردی در پوستشان ظاهر میشود و طی مدت 2هفته از بین میرود. اما در نوزادان نارس در 5 تا 7 روز تولد آنها در پوستشان زردی ظاهر میشود وممکن است 2ماه زمان ببرد تا این زردی از پوستش خارج شود.
آیا شیر با زردی نوزاد مرتبط است؟
شیر دادن باعث زردی نوزاد نخواهد شد ولی وقتی بدن نوزاد دچار کم آبی میشود غلظت بیلی روبین بالا میرود واگر بدن نوزاد نتواند شیر مورد نیاز بدنش را تامین کند احتمال بیشتر شدن زردی وجود دارد به همین دلیل باید میزان خوردن شیر نوزاد خود را بدانید تا بتوانید زردی پوست او را کاهش دهید. از نظر پزشک یه نوزاد باید 8 تا 12 مرتبه در شبانه روز از شیر مادر تغذیه کند.
زردی ناشی از شیر مادر چیست؟
بعضی از نوزادان در طی چند هفته اول تولد خود دچار زردی ناشی از شیر مادر میشوند. این اتفاق بین 7 تا 11 روز در بدو تولد ایجاد میشود. به دلیل وجود ماده ای در شیر کبد توانایی لازم برای دفع بیلی روبین را پیدا نمیکند و باعث زردی ناشی از شیر میشود وممکن است ماه ها ادامه داشته باشد. اگر سطح بیلی روبین خون خیلی بالا برود امکان دارد پزشک به مادر توصیه کند یکی 2 روز از شیر دادن به نوزاد خود خود داری نماید تا سطح آن پایین تر بیاید و دوباره شیر دادن راشروع کند. این مسئله خیلی نگران کننده نیست ولی اگر خیلی بالا برود به سیستم عصبی ممکن است آسیب بزند.
چه عواملی باعث افزایش زردی در نوزاد میشود؟
- نوزادانی که در زمان تولد کبودی داشته باشند.
- نوزادانی زود رس زیرا کبد آنها هنوز کامل رشد نکرده است .
- داشتن خواهر یا برادری که قبلا زردی داشته
- اختلال ژنتیکی
روش های درمان و مراقبت در منزل از نوزاد دارای زردی
اولین روش: قرار دادن نوزاد به صورت برهنه با چشم های بسته در زیر نور آبی باعث میشود اشعه فرابنفشی که دراین نور وجود دارد بیلی روبین موجود در بدن نوزاد را راحت تراز طریق ادرار دفع کند.
دومین روش: قرار دادن نوزاد در یک فیبر نوری به نام بیلی بلنکت. در این روش باید حتما یک نسخه از پزشک خود داشته باشید تا بتوانید این پتو را تهیه کنید و در خانه به درمان کودک خود بپردازید. درست است که این روش بسیار اثر بخش میباشد اما باید دقت داشته باشید اگر مقدار بیلی روبین بیش از حد در کودک بالا رود شاید نیاز باشد خون کودک شما تعویض شود.
سومین روش: توصیه پزشک به دادن شیر زیاد به نوزاد میباشد آن هم در دفعات زیاد. زیرا باعث میشود دفع مدفوع کودک بیشتر شود و از این طریق بیلی روبین خون نوزاد کاهش میابد.
در مواجه شدن با چه عواملی لازم است با پزشک تماس داشته باشیم؟
- اگر نوزاد زردی دارد وبه سختی از خواب بیدار میشود.
- اگر زردی نوزاد بیش از سه هفته طول بکشد.
- بهانه گیری و نخوردن شیر در دوران زردی
- اگر سفیدی چشم ها و دست و پای نوزاد زرد شده است.
درجه بندی زردی در نوزادان:
درجه بندی شدن زردی در نوزادان با اندازه بیلی روبین خون قابل تعیین است.
- اعداد زردی اگراز 13 به بالا شروع شود و به بالاترین درجه یعنی 25 شدت یابد باید نوزاد را زیر نظر پزشک قرار دهیم.
- اگر عدد زردی بین 9 تا 17 باشد از طریق دستگاه فتو تراپی در منزل درمان نوزاد صورت میگیرد.
- اگر اعداد 17 به بالا باشد بهتر است در بیمارستان توسط دستگاه های بیمارستانی درمان انجام شود .
- اگر 25 به بالا باشد به تعویض خون کودک نیاز میشود.
تشخیص درجه زردی نوزاد توسط مادر:
مادران به راحتی میتوانند میزان زردی نوزاد خود را تشخیص دهند به این دلیل که اولین جایی که شروع به زرد شدن میکند چشم نوزاد است و بعد به پاها و شکم او سرایت میکند. با زرد شدن هر یک از قسمت های بدن نوزاد میتوانیم تا حدودی درجه آن را تشخیص دهیم.
نکته آخر: مادر باید برای تشخیص زردی کودک خود در زیر نور طبیعی این کار را بکند نه زیر لامپ زرد . نکته دیگر اینکه اگر از پرستار خانه برای مراقبت از کودک خود استفاده می کنید حتما سعی کنید نکات کلیدی که در این مقاله توسط کارشناسان موسسه آتیه پرستاران سلامت تهیه شده را به پرستار کودک خود آموزش دهید .
