بیماری دمانس در سالمندان همان زوال عقل می باشد که بسیاری از سالمندان درگیر این بیماری می باشند.در دوران سالخوردگی، بدن دچار تغیرات فیزیولوژیکی خاصی میشود که با کاهش توانایی های جسمی و روانی فرد در ارتباط است. در این دوران بسیاری از سالمندان دچار مشکلات روانی می شوند که این مشکلات روانی شامل :
- اختلال اضطراب
- اختلال هذیانی
- افسردگی
- اختلال در خواب
- اختلال شناختی (دمانس)
علائم بیماری دمانس در سالمندان :
اگر در اطراف شما سالمندی وجود دارد و بنا بر هر دلایلی خدمات مراقبت و نگهداری از سالمند بر گردن شماست حتما باید مراقب باشید که اگر در این افراد علائمی مانند موارد زیر در آنها مشاهده نمودید سریعا با پزشک متخصص مشورت کنید و اقدامات بعدی را با کمک این پزشک انجام دهید.
- تضعیف حافظه و به فراموشی دچار شدن: در این حالت فرد سالمند قرارهایی که با کسی میگذارد را فراموش میکند – جای وسایل را جا به جا میگذارد – یک جمله را زیاد تکرار میکند.
- در صحبت کردن و بیان خود دچار مشکل میشود: در این حالت فرد سالمند چون حافظه کوتاه مدتش کاهش یافته توانایی این را ندارد که کلمات و واژگان مناسب برای صحبت کردنش بیابد واز تکلم درمانده میشود.
- عدم توانایی در نوشتن وخواندن: وقتی فرد سالمند توانایی تلکم خود را از دست میدهد نا خوداگاه توانایی خواندن را هم از دست میدهد زیرا فکر او قدرت تمرکزلازم را ندارد.
- اشکالاتی که در موقع محاسبه پیدا میکند از علائم دمانس در سالمندان است . فرد سالمند وقتی به آلزایمر مبتلا میشود تفکرات ذهنی خود را از دست میدهد در نتیجه برای حساب وکتاب کردن دچار مشکل میشود زیرا اعداد نیاز به حافظه دارند.
- از دیگر علائم دمانس در سالمندان ضعف در تصمیم گیری میباشد در این حالت چون فرد سالمند کارهای جزئی را فراموش میکند قدرت تصمیم گیری را ازدست میدهد او ممکن است نتواند لباس مناسب فصل را بپوشد.
- آگاه نبودن به وقت و زمان: در این حالت فرد سالمند میتواند راه منزل خود را گم کند ویا برای سوار شدن به ماشین خود سردر گم بماند
- تشخیص ندادن اطرافیان توسط فرد سالم از دیگر عوامل بروز دمانس میباشد در این موقعیت فرد سالمند اطرافیان وحتی نام خود را فراموش میکند.
- هذیان گفتن دمانس در سالمندی محسوب میشود وقتی هذیان گویی بر فرد سالمند چیره میشود او شکاک و بد دهن میشود.
- تغییرات شخیصت سالمند: در دمانس دوران سالمندی فرد شخصیتش عوض میشود به طور مثال اگر شخص آرام بوده به فردی پرخاشگر ویا بلعکس تبدیل میشود.
- بروز هیجانات کودکانه در افراد سالمند
بنا بر توصیه کارشناسان مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت برای تشخیص دمانس در دوران سالمندی میتوان از آزمون های حافظه بهره بگیریم برای انجام این آزمون میتوانیم از فرد سالمند بخواهیم روز های هفته را نام ببرد یا روز ها و ماههای سال را شناسایی کند.
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی نشانه های زوال عقل در سالمندان را حتما مطالعه نمایید ))
طرز برخورد درست با افرادی که به بیماری دمانس سالمندان دچار هستند:
اطرافیان یا فردی که وظیفه ارائه خدمات پرستاری و نگهداری از سالمندان که به بیماری زوال عقل دچار هستند ، را برعهده دارند، حتما باید مراقب رفتار خود با این عزیزان باشند . که در زیر به تعدادی از این روشها اشاره شده است که شامل :
- هیچ وقت در مورد فراموش کاری و عدم توانایی فرد سالمند صحبتی نکنید.
- وسایلی که فرد سالمند در جایی قرار میدهد را هرگز جابه جا نکنید.
- نسبت به خشونت افراد سالمند عکس العمل نشان ندهید.
- رابطه و محبت های دوستانه با افراد سالمند داشته باشید.
مراحل پیشرفت بیماری دمانس در سالمندان :
فرسودگی مغز در دوران سالمندی از بیماری هایی است که پیشرفت میکند. علائم این بیماری در اوایل شاید بسیار محدود باشد طوری که اطرافیان سالمند خیلی متوجه آن نباشند. ولی این بیماری میتواند به مرور شدید تر شود و علائم گسترده ای پیدا کند که در این صورت بیمار سالمند باید حتما به پزشک مراجعه نماید. زیرا وقتی بیماری پیشرفت میکند افراد سالمند برای کوچیکترین نیاز های خود به یاری اطرافیان نیازمند میشوند. که در این مواقع معمولا از پرستار بیمار در منزل استفاده می کنند .
سرعت پیشروی بیماری دمانس در سالمندان چگونه است؟
اینکه بخواهیم به قطعیت سرعت پیشروی این بیماری را برآورد کنیم و بگوییم در طول چه مدت این بیماری به ناتوانی و وابستگی منجر میشود به آسانی قابل تشخیص نیست. ممکن است بسیاری از بیماران دمانس (Dementia in the elderly) از زمانی که دچار این عارضه میشوند در طول درمان خود یک سیر ثابت داشته باشند و گاهی ممکن است سیر پیش روی دمانس در افراد سالمند به قدری پیشرفت داشته باشد که در عرض کمتر از یک سال کاملا مغز را فرسوده کند و منجر به مرگ سالمند شود.
اما در حالت کلی عواملی وجود دارد که میتوان تا حدودی طول مدت این بیماری را شناسایی کرد از جمله این عوامل میتواند بیماری های زمینه ای که در افراد سالمند وجود دارد مانند بیماری های قلبی یا بیماری های کلیوی اشاره کرد که این عوامل زمینه ای، مغز سالمند را زودتر دچار زوال میکند.
نکته:مدت عارضه بیمار دمانس در سالمندان و زمان بروز آن در فرسودگی مغز سالمند متفاوت است.
(( در ادامه پیشنهاد می شود مقاله آموزشی برای تقویت حافظه باید چه کارهایی انجام دهیم؟ را حتما مطالعه نمایید ))
میتوان با روشهای زیر خطر ابتلا به دمانس را تا درصدی کاهش داد
- یکی از این راه ها فعالیت های فکری میباشد.
- راه دوم داشتن رژیم غذایی مناسب است که میتواند از دمانس جلوگیری کند.
- راه سوم تحرک بدنی میباشد
- راه چهارم ترک سیگار
- راه پنجم میانه روی در مصرف الکل
- راه ششم مراقبت های بهداشتی وغیره.
تا حدودی میتواند افراد را از ابتلا به دمانس در دوران سالمندی جلوگیری کند.
مراقبت از بیماران دمانس در مرحله پایانی:
مراقبت و نگه داری از بیماری دمانس در سالمندان در مراحل پایانی از سالمندان بسیار تخصصی میشود. زیرا در این دوران فرد سالمند تعادل خود را از دست میدهد وخطر افتادن به زمین او را تهدید میکند بنابراین باید اطرافیان و پرستار سالمند هر ساعت مراقب شخص سالخورده باشند. در این مرحله فرد سالمند عفونت مجاری ادراری پیدا میکند و مشکلاتی در خوردن و آشامیدن فرد سالمند ایجاد میشود.
