خانواده درمانی نوعی رویکرد روان درمانی است که به افراد خانواده کمک میکند که مشکلات و مسائل خود را با کمک اعضای خانواده بهبود بخشند. در این روش درمان به جای تاکید بر درمان فردی ، بر روی همه افراد خانواده تاکید دارد و مصمم است که مشکل فردی را با کمک افراد خانواده حل کند .گاه این مشکل مربوط به خود فرد است و گاهی نیز در ارتباط با خانواده است. مانند اختلافات زن و شوهری و یا اعتیاد یکی از اعضای خانواده که خواهی نخواهی دیگر اعضا را نیز در گیر می کند.
این نوع شیوه درمان گاه به تنهایی برای فرد استفاده می شود اما گاه درمانگر در کنار روش درمانی دیگری، از این روش خانواده درمانی نیز به عنوان روش مکمل استفاده میکند. مانند اینکه یک فرد مشکل روانی خاصی دارد و درمانگر تصمیم میگیرد که رفتار خانواده و اطرافیان او را نیز مورد برسی قرار دهد. در این روش درمانی درمانگر اعضای خانواده را به تنهایی یا همراه هم در جلساتی دور هم جمع میکند که تعداد این جلسات بستگی به نوع مشکل و زمان لازم برای رفع آن دارد.
در این جلسات اعضای خانواده به میزان مهارت خودشان در مواجهه با مشکلات و رفع آنها آگاهی پیدا می کنند و میتوانند احساسات خود اعم از غم و شادی را با هم در میان بگذارند و هر فرد به نقاط قوت و ضعف دیگر اعضای خانواده پی ببرد و نقش هر فرد و قوائد و اصول خانواده برای هر کدام از اعضا مشخص خواهد شد.
روشهای مختلف خانواده در مانی
1-خانواده درمانی از نوع ساختاری:
در این روش درمانگر خانواده را به عنوان یک ساختار کلی مورد برسی قرار میدهد و سعی دارد که الگوهای کهنه و قدیمی را با الگوهای جدیددرخانواده جایگزین کند.
در این روش درمانگر بر اصولی مانندروابط بین اعضای خانواده و هویت افراد و تلاش برای بهبود اصول خانواده بر مبنای روابط افراد با دیگران و همچنین تلاش برای رشدخانواده تاکیددارد.
۲خانواده درمانی از نوع استراتژیک:
در این نوع روش درمانی ایجاد تغییر در بیمار بسیار مد نظر درمانگر است. درمانگر در این روش معتقد است در مان فردی و در نهایت درمان دوتایی کافی است و نیازی به درمان کلی خانواده نیست . همچنین درمانگر روی خلاقیت و نوع آوری تاکید خاصی دارد . در این روش درمانگر تمام توجه و تلاشش در جهت حل فقط و فقط یک مشکل از بیمار است .
۳ خانواده درمانی از نوع سیستمی:
در این روش هدف درمانگر برسی مشکلات و تعارضات بین اعضای خانواده و تلاش برای کم کردن میزان تنش و اضطراب بین اعضای خانواده است.
( در ادامه توصیه می شود مقاله گروه درمانی چیست و چه مزایایی دارد را مطالعه نمایید )
۴_ خانواده درمانی از نوع روایت درمانی:
در این روش خانواده درمانی به فرد انگیزه می دهند که به خودش تکیه کند و روی مهارتهای فردی او تاکید دارند در این روش درمانی افراد حس میکنند که باید قوی باشند و بتوانند تغییراتی را که لازم است درجهت رسیدن به اهداف و خواسته هایشان اعمال کنند تا بهترین نتیجه را بگیرند.
۵_ خانواده درمانی بین نسلی:
در این روش درمانی درمانگر به برسی مشکلات و معضلات بین افراد خانواده در نسلهای قبل از خود شان می پردازد و گاهی نیز حتی به پیش بینی مشکلات و مسائل در آینده خانواده نیز می پردازد . و با برسی آنها سعی در بهبود شرایط و کمک به افراد خانواده دارد.
( در ادامه توصیه می شود مقاله اختلال شخصیتی چیست و راه های درمان آن را مطالعه نمایید )
۶_ خانواده درمانی از نوع ارتباط:
گاهی بسیاری از مشکلات افراد به نوع روابط آنها و نحوه ارتباطشان با دیگران و اعضای خانواده برمی گردد. مانند اینکه گاه بسیاری از مشکلات زن و شوهرها ناشی از عدم توانایی آنها در برقراری ارتباطی صحیح با یکدیگر است . یکی از روشهای درمانی که درمانگر برای ارتباط صحیح و مؤثر توصیه می کند گوش دادن دقیق به صحبت های طرف مقابل است.
۷_ خانواده درمانی از نوع روانشناختی:
در این روش خانواده درمانی ، درمانگر به خانواده هایی که یکی از اعضای آنها دچار مشکل روانی است کمک می کند . در واقع درمانگر به فردبیمار و خانواده او کمک می کند که با برچسبی که به عنوان بیمار روانی خورده است بتواند کنار بیاید و زندگی کند.
کلام پایانی:
در روش درمانی خانواده درمانی بر چسب بیمار به هیچ یک از افراد خانواده به صورت فردی زده نمی شود بلکه کل مجموعه خانواده به عنوان بیمار تحت نظر و برسی درمانگر قرار میگیرند و در سایه این تحقیق کلی روی خانواده، در مانگر به فرد کمک میکند که ریشه رفتار خود را پیدا کند و به کمک خانواده در جهت رفع آن برآید . خانواده درمانی به اعضای خانواده کمک میکند که در رفتار با یکدیگر و تعامل و حل مشکلات یکدیگر شیوه جدیدی را یاد بگیرند که موجب ارتباط قوی تر آنها شود . زمانی که اعضای خانواده در جلسات درمانی انعطاف پذیری لازم را نداشته باشند و یا اینکه یکی از والدین دچار مشکل روانی باشد در چنین شرایطی کار برای درمانگر سخت خواهد شد در این زمان درمانگر لازم میداند که از روش درمانی فردی استفاده کند.