زخم بستر، همچنین شناخته شده به عنوان زخم فشاری، در نتیجه فشار مداوم بر روی قسمتهایی از بدن رخ میدهد که به طور معمول بین استخوان و بستر قرار دارند، مانند پشت سر، کمر، مچ پاها، و ناحیه پشتی. سالمندان به دلیل نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت، کاهش جریان خون، و دیگر مسائل مربوط به سن، بیشتر در معرض خطر توسعه این نوع زخمها قرار دارند.
اهمیت شناسایی زودهنگام زخم بستر توسط پرستاران
پرستاران در خط مقدم مراقبت از بیماران قرار دارند و اغلب اولین کسانی هستند که تغییرات در وضعیت سلامتی بیماران را متوجه می شوند. آنها با بررسی منظم و دقیق بیماران، میتوانند نشانههای اولیه بیماریها مانند زخم بستر را شناسایی کنند. در سالمندان، پوست نازک و شکنندهتر است و ممکن است آسیبپذیری بیشتری نسبت به فشار و سایر عوامل خارجی داشته باشد، بنابراین نظارت مداوم برای شناسایی هرگونه قرمزی، تورم، گرما یا درد که میتواند نشاندهنده تشکیل زخم باشد، ضروری است. پس اگر سالمندی در منزل دارید که دچار زخم بستر شده است و می خواهید از یک پرستار متخصص سالمند استفاده نمایید حتما مقاله ” خدمات تخصصی پرستاری از سالمندان در منزل ” را مطالعه نمایید.
نقش پرستاران در پیشگیری از زخم بستر
نقش پرستار و مراقب بیمار زخم بستر در منزل در پیشگیری از زخم بستر بسیار حیاتی است، زیرا این زخمها از جمله مشکلات جدی مرتبط با مراقبتهای بهداشتی هستند که بر سالمندان تأثیر میگذارد. پیشگیری مؤثر از زخم بستر نیازمند یک رویکرد چندوجهی است که شامل ارزیابی ریسک، مراقبت مناسب از پوست، تغییر مکرر وضعیت، و آموزش است.
ارزیابی ریسک
پرستاران با انجام ارزیابیهای دقیق و منظم ریسک، میتوانند تعیین کنند که کدام بیماران بیشتر در معرض خطر توسعه زخم بستر هستند. این ارزیابی شامل بررسی وضعیت پوست، سطح فعالیت و توانایی حرکت بیمار، وضعیت تغذیه و هیدراتاسیون، و دیگر عوامل مؤثر بر سلامت پوست میشود.
مراقبت از پوست
حفظ سلامت پوست از اولویتهای اصلی در پیشگیری از زخم بستر است. پرستاران باید اطمینان حاصل کنند که پوست بیمار تمیز و خشک نگه داشته شود، مرطوب کنندهها برای جلوگیری از خشکی به کار برده شوند، و هر گونه قرمزی یا آسیب دیدگی به سرعت درمان شود.
تغییر مکرر وضعیت
یکی از مؤثرترین روشهای پیشگیری از زخم بستر، تغییر مکرر وضعیت بیمار است تا از فشار مداوم بر هر ناحیه از بدن جلوگیری شود. پرستاران باید برنامهای برای تغییر موقعیت بیماران به طور منظم داشته باشند، به ویژه برای کسانی که توانایی تغییر وضعیت خود را ندارند.
آموزش
پرستاران در آموزش بیماران، خانوادههای آنها و سایر مراقبان در مورد تکنیکهای مؤثر برای پیشگیری از زخم بستر نقش مهمی دارند. آنها میتوانند اطلاعاتی در مورد اهمیت تغییر مکرر وضعیت، مراقبت از پوست، و تغذیه مناسب ارائه دهند.
تأثیر تغذیه بر پیشگیری و درمان زخم بستر
تغذیه و هیدراتاسیون دو عنصر حیاتی در پیشگیری و درمان زخم بستر هستند که پرستاران باید به آنها توجه ویژهای داشته باشند. این دو عامل به طور مستقیم بر سلامت پوست و توانایی بدن برای ترمیم زخمها تأثیر میگذارند.
- پروتئین: افزایش مصرف پروتئین برای تقویت ساختار پوست و تسریع در ترمیم زخمها ضروری است. پروتئین به تولید کلاژن کمک میکند که برای ترمیم پوست آسیب دیده حیاتی است.
- ویتامینها و مواد معدنی: ویتامینهای A و C و مواد معدنی مانند روی و آهن در فرآیند ترمیم پوست و ساخت کلاژن نقش مهمی دارند.
- کالری کافی: تأمین کالری کافی برای حفظ وزن سالم و پشتیبانی از فرآیندهای ترمیمی بدن مهم است. کمبود کالری میتواند روند بهبودی را کند کند.
تأثیر هیدراتاسیون بر پیشگیری و درمان زخم بستر
- حفظ الاستیسیته پوست: هیدراتاسیون مناسب به حفظ الاستیسیته و سلامت پوست کمک میکند، که این امر میتواند در کاهش خطر تشکیل زخم بستر مؤثر باشد.
- تسهیل ترمیم زخم: آب کافی در بدن برای حمل مواد مغذی و اکسیژن به ناحیه زخم و دفع مواد زائد از آن حیاتی است.
- پیشگیری از کم آبی بدن: کم آبی میتواند باعث خشکی و شکنندگی پوست شود که این وضعیت خطر تشکیل زخم بستر را افزایش میدهد.
پرستاران باید نظارت دقیقی بر وضعیت تغذیه و میزان مایعات مصرفی سالمندان داشته باشند و در صورت لزوم، توصیههایی برای بهبود عادات تغذیهای و هیدراتاسیون ارائه دهند. همچنین، آموزش بیماران و خانوادههای آنها در مورد اهمیت یک رژیم غذایی متعادل و نوشیدن مایعات کافی برای حفظ سلامت پوست و پیشگیری از زخم بستر ضروری است.
پیوند مراقبت و مدیریت: رویکردی جامع در مراقبت از سالمندان با زخم بستر
در مسیر مدیریت زخم بستر در سالمندان، نیاز به یک رویکرد جامع و همهجانبه وجود دارد که فقط با پیشگیری و درمان پزشکی تمام نمیشود، بلکه نیازمند توجه دقیق به نیازهای فردی بیماران است. اینجاست که اهمیت مراقبتهای مخصوص به سالمندان بیمار مشخص میشود، که شامل نظارت مداوم بر سلامت کلی و ارائه حمایتهای عاطفی و روانشناختی است. برای درک عمیقتر از این امر، میتوانید مقاله «مراقبت از سالمند بیمار» را مطالعه کنید که نکات کلیدی و راهنماییهایی برای خانوادهها در زمینه مراقبت از سالمندان با شرایط پزشکی خاص ارائه میدهد.
علائم زخم بستر در سالمندان
زخم بستر سالمندان علائم و نشانه هایی دارد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره کرده ایم .
- پوست دچار تغییر رنگ شده
- پوست ورم می کند
- بیرون آمدن چرک از زیر پوست
- حساسیت پوستی در بعضی از مناطق
مراحل پیشروی زخم بستر سالمندان به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از
- مرحله ی اول : در مرحله ی اول کلیه ی تغییرات در لایه های بالایی پوست اتفاق می افتد . این اتفاقات شامل درد ، سوزش و خارش می باشد .
- مرحله ی دوم : مرحله ی دوم پیشرفته تر از مرحله ی اول می باشد و سطح پوست کم کم در حال از بین رفتن می باشد و پوست درحال تاول زدن می باشد .
- مرحله ی سوم : در این مرحله زخم پیشروی زیادی کرده و بافت پوست به شدت آسیب دیده و زخم باز می شود .
- مرحله چهارم : در این مرحله پوست به شدت آسیب دیده حتی ماهیچه های زیر پوست و در مواقعی نیز استخوان ها درگیر شده و آسیب می بینند.
چه عواملی باعث ایجاد زخم بستر در سالمندان می شود و راه های جلوگیری از زخم بستر
حال پس از آشنایی با زخم بستر در زیر به عوامل ایجاد این نوع زخم ها می پردازیم که توصیه می شود حتما مراقبین مخصوصا پرستار سالمند در منزل باید به این عوامل آگاهی کامل داشته باشد . انی عوامل شامل :
- ساییده شدن پوست به ملافه و تخت خواب
- عرق کردن که باعث می شود پوست مرطوب شده و به مرور زمان پوست گندیده می شود.
- سوختگی
- نشستن و خوابیدن بر روی سطحی سفت به مدت طولانی
- کمبود آب بدن
- کمبود مواد غذایی مفید در بدن
- سرمازدگی
قسمت هایی از بدن که بیشتر در معرض ایجاد زخم بستر می باشد:
زخم بستر سالمندان یا افراد دیگر بیشتر به خاطر کم تحرکی و جریان پیدا نکردن خون در پوست می باشد . اما قسمت هایی از بدن که در زیر به آنها اشاره کرده ایم بیشتر در معرض بوجود آمدن زخم قرار دارند.
گوشها – پس گردن – کتف ها – جناغ ها – آرنج – باسن – زیر زانوها – پاشنه های پا – سرشانه ها
زخم بستر سالمندان را می توان در مراحل اولیه به راحتی درمان کرد اما اگر توجهی به آن نشود ، زخم پیشروی کرده که به استخوان می رسد و درمان آن بسیار مشکل می شود و در بسیاری از این مواقع حتی منجر به مرگ بیمار می شود .
درمان های موثر که در خانه می تواند به بهبود زخم بستر کمک کند
اطرافیان می توانند با پرستاری از بیمار و درمان های خانگی، زخم بستر سالمندان را بهبود ببخشند . در زیر به تعدادی از این درمان ها اشاره شده است . البته به این نکته توجه نمایید که این درمان های خانگی حتما باید با اجازه ی پزشک مربوطه باشد .
- استفاده از ژل
- استفاده از روغن اسطوخودوس
- استفاده از روغن نارگیل
- استفاده از عسل طبیعی
- استفاده از آلوئه ورا ( آلوئه ورا برای خارش پوست بسیار مفید می باشد )
- استفاده از زرد چوبه
- مصرف روزانه ویتامین های C , A
- مالیدن سفیده تخم مرغ به محل زخم بسیار مفید می باشد
- استفاده از وازلین
- استفاده از روغن زیتون